Current Modalities for Treating Chronic Kidney Disease

Jun 29,2013

ในการรักษาโรคไตเรื้อรัง (CKD)

คนไข้อาจได้รับการรักษาในรูปแบบที่แตกต่างกันไป 

ในปลายปี  2008 (สหรัฐฯ) ได้รายงานเกี่ยวกับการรักษาคนไข้โรคไตเรื้อรังเอาไว้ว่า 
มีคนไข้ได้รับการรักษาด้วยการฟอกเลือด (hemodialysis center)ที่ศูนย์ฟอกเลือด  64 %,

ทำการฟอกเลือดที่บ้าน (home hemodialysis) น้อยกว่า 1 %,
และทำการฟอกเลือดด้วยวิธีใส่น้ำยาลงในช่องท้อง (peritoneal dialysis)  5 %,
และได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนไต (transplantation) 30 %

การฟอกเลือด (Hemodialsis)

การฟอกเลือด หรือ hemodialysis เป็นวิะธีการกำจัดเอาสารที่เป็นพิษ และน้ำส่วนเกิน
ออกจากร่างกาย โดยให้เลือดของคนไข้ไหลเวียนออกจากร่าง ให้ไหลผ่านเครื่องมือ
ซึ่งทำหน้าที่เสมือนการทำงานของไต   หรือบางที่เราเรียกว่า dialyzer

โดยทั่วไปเล้ว จะมีการฟอกเลือดด้วยวิธีดังกล่าวอาทิตย์ละ 3  ครั้ง 
แต่ละครั้งจะใช้เวลาประมาณ  3 – 4 ชั่วโมง

นอกจากการฟอกเลือดตามปกติแล้ว ยังมีวิธีการฟอกเลือดที่แตกต่างออกไป...

เป็นต้นว่า มีการเพิ่มระยะเวลาการฟอกเลือดให้ยาวนานออกไป ซึ่งเป็นการลจำนวนครั้ง
หรือจำนวนวันลง หรือทำการฟอกเลือดในตอนกลางคืนขณะคนไข้นอนหลับ
โดยไม่จำเป็นต้องนอนพักรักษาในโรงพยาบาล
ปรากฏว่า ได้รบความนิยมจากคนไข้มากขึ้น

วิธีการฟอกเลือดสามารถกระทำที่บ้านของคนไข้เอง...

โดยคนไข้ และผู้ช่วยเหลือ ซึ่งส่วนมากจะเป็นสามี หรือภรรยาของคนไข้เอง

ซึ่งได้รับการฝึกอบรมจากแพทย์มาเป็นอย่างดี  ทำให้คนไข้สามารถทำการฟอกเลือด
ที่บ้านของตนเองได้อย่างปลอดภัย ไม่จำเป็นต้องเสียเวลาไปโรงพยาบาล

นอกจากนั้น ยังมีการการฟอกเลือดระยะสั้น ๆ (short daily hemodialysis)…

การฟอกเลือดแบบนี้  คนไข้จะได้รับการฟอกเลือด 5 – 6 ครั้ง ต่อหนึ่งอาทิตย์ 
ในการฟอกเลือดแต่ละครั้ง จะใช้เวลาสั้น ๆ  1.5 ถึง 3.5 ชั่วโมง

ด้วยวิธีการโดยการแบบนี้ จะทำให้คนไข้รู้สึกดีกว่าการฟอกเลือดตามรูปแบบมาตรฐาน

(สามครั้งต่อหนึ่งอาทิตย์)

ในระหว่างการรักษาด้วยการฟอกเลือด....

คนไข้จำเป็นต้องได้รับยารักษา (medications) เพื่อควบคุมระดับความดันโลหิต,

ภาวะเลือดจาง, และโรคกระดูก  และสามารถรับประทานอาหารได้โดยไม่ต้องจำกัดมากนัก

การฟอกเลือดโดยผ่านช่องท้อง (Perioneal dialysis):

เป็นการฟอกเลือดโดยผ่านช่องท้อง (Abdominal cavity)
โดยให้เยื่อบุช่องท้อง (peritoneum) ทำหน้าที่กำจัดเอาของเสืียออกจากร่างกาย
ซึ่งเราจำเป็นต้องใช้สายยางเล็ก ๆ สอดเข้าไปในช่องท้อง 
พร้อมกับใส่น้ำยาปราศจากเชื้อ (sterile dialysate) เข้าไป  
แล้วทำการปล่อยน้ำให้ละบายออกทิ้ง 
วิธีการฟอกเลือดด้วยการล้างช่องท้อง บางที่เขาเรียกว่า   "exchange"

ในการฟอกเลือดด้วยวิธีการผ่านช่องท้อง (PD)…

ปรากฏว่า มีให้เลือกหลายรูปแบบ ที่กระทำกันบ่อยที่สุด คือ การปล่อยให้น้ำยาไหล
เข้าสู่ท้องตลอดเวลาที่คนไข้เคลื่อนไหว (continuous cycling PD)

ซึ่งสามารถกระทำได้ 4 – 5 ครั้ง (exchanges) ต่อวัน

การฟอกเลือด อาจกระทำในตอนกลางคืน (nocturnal hemodialysis)

ส่วนใหญ่จะกระทำที่ศูนย์ฟอกเลือด โดยกระทำที่ศูนย์ในขณะที่คนไข้นอนหลับ, 
ซึ่งใช้เวลา 8 ชั่วโมงเท่ากับเวลาที่คนไข้นอนหลับพักผ่อน อาทิตย์หนึ่งทำ 3 – 4 ครั้ง

วิธีฟอกเลือดในตอนกลางคืนขณะคนไข้นอนหลับ...

เป็นวิธีที่ทำให้คนไข้รู้สึกดีขึ้น อยากรับประทานอาหาร มีพละพลังเพิ่มขึ้น

และทำให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น มีผลอันไม่พึงประสงค์น้อยมาก

โดยไม่จำเป็นต้องจำกัดน้ำ หรืออาหารมากนัก

ส่วนการผ่าตัดเปลี่ยนไต (kidney transplantation) 
เป็นวิธีการรักษามากกว่าที่จะเป็นการรักษาโรคไตเรื้อรัง

เป็นการรักษาที่ไม่รีบด่วน (elective) มากกว่าที่จะเป็นการผ่าตัดฉุกเฉิน (emergency) 
เพื่อช่วยชีวิตคนไข้  และตามหลักทางการแพทย์แล้ว การผ่าตัดเปลี่ยนไต 
ไม่ใช้วิธีที่คนไข้ (CKD) ทุกคนสามารถที่จะได้รับ  
มีคนไข้บางราย มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน

ไม่สามารถได้รับการผ่าตัดด้วยวิธีดังกล่าว

http://www.annanurse.org