The vestibular system
ระบบการทรงตัวของมนุษย์เราจะมีสองส่วนด้วยกัน...ส่วนปลาย
จะอยู่ที่หูชั้นใน อีกส่วนหนึ่งจะอยู่ระบบประสาทสองส่วนกลาง
จะอยู่ที่หูชั้นใน อีกส่วนหนึ่งจะอยู่ระบบประสาทสองส่วนกลาง
(central vestibular system)
ใน peripheral system อยู่ในหูชั้นในสองข้าง ประกอบด้วยท่อครึ่งวงกลม
จำนวนสามท่อ (posterior, superiors และ lateral) และ otolithic organs
ซึ่งประกอบด้วย saccule และ utricle โดยที่แต่ละส่วนจะทำหน้าที่ต่างกัน:
o Semicircular canals จะทำหน้าสัมผัสรับรู้การเคลื่อนไหวของศีรษะ
ตามแนวบิดหมุนรอบแกน (rotational movement)
o Saccule และ Utricle จะตอบสนองต่อการเคลื่อนไหวด้วยความเร็ว
ในแนวเส้นตรง (linear) และตามแนวโน้มถ่วงของโลก (vertical)
Vestibular organs จะอยู่ในสภาพที่ทำงานตลอดเวลา
แต่ถ้ามันถูกรบกวนเมื่อใด จะกระตุ้น central vestibular system
และเมื่อร่วมกับความรู้สึกรับรู้ระบบกระดูก และข้อ (proprioceptive)
และข้อมูลจากดวงตา เมื่อข้อมูลเหล่านี้ถูกส่งสู่สมอง (brainstem) มันจะ
ถูกรวบรวม ประเมิน และบูรณาการ....จากนั้นจะส่งคลื่นคำสั่ง (motor output)
สู่ส่วนปลายเพื่อให้ร่างกายสามารถคงสภาพในลักษณะที่สมดุลต่อไป
Peripheral Vestibular Disorders
โรคที่เกิดขึ้นกับการทรงตัว (vestibular) ส่วนปลาย
จะทำหน้าที่จำกัดอยู่ในเส้นประสาทของสมองเส้นที่ VIII และโครงสร้าง
ส่วนปลาย คนไข้ในกลุ่มนี้ จะแสดงอาการให้ปรากฏที่ดวงตา โดยดวงตา
มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ (nustagmus) ทางด้านตรงข้ามของรอยโรค
ซึ่งจะถูกยับยั้งด้วยการจ้องสายตา (visual fixation)
ในขณะมีการเคลื่อนไหวของลูกตาแบบกระตุกเป็นจังหวะ (nystagmus)…
ถ้าคนไข้หันไปมองทางด้านที่มีรอยโรค การเคลื่อนไหวของลูกตาที่ผิด
เพี้ยน (nystagmus) จะดีขึ้น แต่หากหันมองไปทางด้านตรงข้ามรอยโรค
อาการจะเลวลง
Meniere's Syndrome
Meniere’s syndrome บางครั้งเราเรียกว่า Meniere’s disease
หรือ endplymhatic hydrops ทั้งๆ ที่มันแตกต่างกัน...
Endolymphatic hydrops หมายถึงภาวะที่เกิดจากการกระตุ้นของ
เส้นประสาท จึงให้ความดันจาก endolymphatic pressure เพิ่มสูงขึ้น
ซึ่งยังผลให้เกิดมีอาการ vetigo รวมถึงการรับรู้ทางเสียงหายไป
พร้อมกับมีเสียงดังในหูเกิดขึ้นเป็นพักๆ
กลไกที่ทำให้ความดันจาก endolymphatic ภายในหูชั้นในยังเป็นที่
ถกเถียงกัน และหาข้อสรุปไม่ได้ ถ้าหากเราทราบสาเหตุทำให้เกิดภาวะ
ดังกล่าว เขาจะเรียกว่า Meniere’s syndrome
แต่ในกรณีที่ไม่ทราบสาเหตุเขาจะเรียกว่า Endolymphatic hydrops
บอกอุบัติการณ์ของการเกิดโคดังกล่าวได้
ในคนที่มีเชื้อชาติเป็นพวก Caucasians จะพบโรคนี้ได้บ่อย
และมักพบในสตรีเพศได้มากกว่าเพศตรงข้าม
โดยทั่วไป คนไข้พวกนี้จะมาด้วยอาการของโรคเป็นระยะ ๆ
มีเสียงในหู (tinnitus) หูอื้อตึง หูหนวกเป็นๆ หาย และมีอาการของ vertigo
พร้อมๆ กับมีความเสื่อมทางยินสียงลงเรื่อย ๆ
ในคนไข้ที่เป็นโรคดังกล่าว อาการที่เกิดมีได้แตกต่างกันไป
บางรายอาจมีอาการทางด้าน coclear (tinnitus, hearing loss) มาก
บางรายจะมีอาการทาง vestibular (vertigo) มาก
และคนที่เป็นโรคชนิดนี้จะมีอาการหลายนาที ถึง หลายชั่วโมง
ส่วนมากจะหายไปใน 2 – 3 ชม.
ในการวินิจฉัยโรค สามารถกระทำได้โดยอาศัยประวัติการเกิดโรคตาม
ที่กล่าว อาจร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน และมีเหงื่อออก
ในการรักษาโรค MD เราไม่มีทางรักษาโรคนี้ให้หายขาดได้ และเป้าหมาย
ของการรักษา คือพุ่งเป้าไปที่การลดอาการเป็นสำคัญ
โดยให้การรักษาทางยา (medical treatment) ก่อนที่จะทำการรักษาทาง
ศัลยกรรม (surgical intervention) ซึ่งประกอบด้วย จำกัดเกลือ, ยาขับ
ปัสสาวะ, vasodilators, anti-emetics และ anti-nausea medications
สำหรับในรายไม่ตอบสนองต่อการใช้ยา....
การรักษาทางด้านศัลยกรรมก็เป็นทางเลือกต่อไป
สำหรับรายที่หูยังสมารถใช้ได้...มีวิธีการรักษาหลายอย่าง
เช่น endolymphatic sac decompression, vestibular neurectomy,
Intratympanic aminoglcoside infusion...
ส่วนวิธี labyrinthectomy จะถูกนำไปใช้ในรายที่หูถูกทำลายไปแล้ว
1 2 NEXT >>
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น