What is Ataxia?
Ataxia หมายถึงภาวะการเคลื่อนไหวที่ไม่ประสานกัน หรือภาวะการเดินเซ
เป็นคำที่ใช้อธิบายถึงอาการ และอาการแสดงของโรค
โดยไม่เอ่ยถึงโรคใด ๆ เป็นการเฉพาะ
เมื่อท่านเห็นคนที่ก้าวเดิน มีลักษณะไม่มั่นคง (unsteady)
เดินตุปัดตุเป๋ (staggering)
ท่านบอกได้ว่า การเดินของคน ๆ คนมีลักษณะเดินเซ หรือ เรียกว่า Ataxic gait
มันเป็นลักษณะการเดินที่ไม่ธรรมดา นอกจากผิดปกติแล้ว มันยังเกิดขึ้นเกิดเอง
เป็นการทำงานของกล้ามเนื้อแบบไม่ประสานกัน
นอกจากนี้ภาวะ Ataxia ยังหมายถึงกลุ่มของคนเป็นโรค
ที่เกิดขึ้นกับระบบประสาท
ซึ่ง มีพฤติกรรมทางการเคลื่อนไหว ชองกล้ามเนื้อ ที่ไร้การประสานซึงกันและกัน
จะพูดว่า ต่างคนต่างทำงานก็ว่าได้
ยกตัวอย่าง เช่น การเดิน การพูดไม่ชัด การกลืนอาหาร
การเขียนหนังสือ การอ่าน และเคลื่อนไหวอื่น ๆ
ซึ่งเป็นการทำงานของกล้ามเนื้อแทบทั้งนั้น
และ การทำงานแต่ละอย่าง เป็นการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติทั้งนั้น
Ataxia อาจเป็นผลเนื่องมาจาก ความผิดปกติต่าง ๆ
ที่เกิดขึ้นภายในส่วนต่าง ๆ ของระบบประสาทเอง
หรือมีความผิดปกติในส่วนอื่นของร่างกายโดยตรงก็ได้
เช่น เกิดจากบาดเจ็บของระบบข้อ-กระดูก อักเสบของไขข้อ
หรือกล้ามเนื้อที่ได้รับบาดเจ็บ
อะไรทำให้เกิด Ataxia ขึ้น?
การเกิด ataxia อาจเป็นผลเนื่องมาจากความผิดปกติใน
ระบบประสาท เช่น สมอง และไขประสาทสันหลัง
และเส้นประสาทส่วนปลาย
ซึ่งทำหน้าที่ติดต่อสื่อสารกับ ระหว่างประสาทส่วนกลาง
กับภายนอก เช่น กล้ามเนื้อ ผิวหนัง และโลกที่อยู่นอกตัว
ความผิดปกติของประสาท พบว่าเกิดขึ้นที่สมอง
เป็นส่วนที่เราเรียกว่า cerebellum
cerebellum เป็นสมอง มีลักษณะกลม
อยู่ระหว่าง brain stem กับ สมองส่วนที่เป็น central portion
และ Cerebral hemispheres
เมื่อเอาสมองส่วนนี้ ผ่าออกดู จะพบว่าขอบนอกของสมองส่วนนี้
ประกอบด้วยเซลล์ประสาท เรียกว่า cerebellar cortex
ซึ่งมันจะรับข้อมูลต่าง ๆ ของร่างกาย และ จากส่วนอื่นของสมอง
จากนั้น มันจะรวบรวมข้อมูลเหล่านั้น แล้วส่งคลื่นสัญญานกลับไปส่วนที่เหลือของสมอง
ซึ่ง ทำให้การเคลื่อนไหว เป็นไปด้วยความแม่นยำ และ ทำงานประสานกันเป็นอย่างดี
นอกจากความผิดปกติในสมองส่วน cerebellum
เรายังพบว่า การเดินที่ไม่มั่นคง (unsteady) อาจมีสาเหตุจาก
ระบบประสาทส่วนอื่น หรือ จากความผิดปกติของร่างกายเอง
การเดินที่ผิดปกติจาก การทำงานของสมองส่วน cerebellum
จะมีลักษณะเฉพาะ เวลาเดิน ขาทั้งสองจะแยกห่างจากกัน(broadened base)
เดินตุปัดตุเป๋...เหมือนคนเมาเหล้า
นั่นคือลักษณะผิดปกติ ที่เกิดจากของเซลล์ประสาทส่วน cerebellum
สำหรับการเดินตุปัดตุเป๋จากเมาสุรา...จะหายเหมือนปกติได้
แต่ หากสมองสัมผัสกับแอลกอฮอล์เป็นประจำเป็นเวลาน ( ดื่มเหล้า)...ระวัง
ท่านสามารถเกิดภาวะ “เดินตุปัด...ตุเป๋” แบบถาวร ทำให้ท่านเสียบุกคลิกได้
การเกิดอาการ ataxia เป็นผลเนื่องมาจากสมองส่วน cerebellum ถูกทำลาย
ซึ่งเป็นส่วน ที่ทำหน้าที่ในการควบการทำงานกล้ามเนื้อ
ให้ประสานกัน ถูกทำลาย ทำให้สื่อมลง
โดยมีสาเหตุหลายอย่าง ที่สามารถทำให้เกิดอาการ ataxia ขึ้น
เช่น การดื่มแอลกอฮอลมากเกิน สมองขาดเลือด (stroke)
เนื้องอก (tumor) cerebral palsy และ multiple sclerosis
นอกจาก ยังมีทางถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
ซึ่งอายทำให้เกิดหนึ่งในหลายชนิดของ atqaxia ได้
Symptoms of Ataxia
อาการ และอาการแสดงของ ataxia:
o Gait/Posture abnormalities-
คนไข้ไม่สามารถยืนตัวตรง สูญเสียการทรงตัว
การเดินกล้ามเนื้อไม่ประสาน และ วิงด้วยความลำบาก
การเดินจะไม่มั่นคง ตุปัดตุเป๋ เดินสะดุด หกล้มได้ง่าย
ไม่สามารถทรงตัวบนบันได หรือ แม้กระทั้งบนพื้นราบ
อาการเหล่านี้ เป็นลักษณะที่พบเห็นในการทำงานผิดปกติ
ของสมองส่วนที่เรียก cerebellum ทั้งนั้น
o Fine motor incoordination-
คนไข้จะมีความลำบากในการใช้มือในด้านต่าง ๆ
เช่น เขียนหนังสือ ตัดอาหาร เปิดจุกขวด ติดกระดุมเสื้อผ้า เย็บปักถักร้อย
ไม่สามารถเครื่องมือในการเล่นเกมใด ๆได้
o Speech and swallowing difficulties-
การพูดจาปราศรัย: จะออกเสียงเคล้ากันไป ช้า ไม่ชัดเจน
จังหวะการพูดผิด
การกลืนอาหาร: กลืนอาหารลำบาก สำลักอาหาร
โดยเฉพาะพวกน้ำ
o Visual abnormalities-
คนไข้จะบนว่า มีสายตามัว มองเห็นภาพซ้อน
การอ่าน: การมองตัวหนังสือ จากตัวหนึ่งสู่ตัวถัดไป ทำได้ยาก
มีปัญหาในการมองดูภาพเคลื่อนไหว
หรือ มองภาพ จากภาพสู่อีกภาพ กระทำด้วยความลำบาก
o Increased fatigue-
คนไข้ที่มีอาการ ataxia โดยมีต้นเหตุจากความผิดปกติของสมอง
ส่วน cerebellum (cerebellar atrophy)
มักจะมีปัญหาเรื่องอาการเมื่อยล้า จากการทำงานปกติ
เนื่องจากมีความพยายามที่จะทำงาน เพื่อเอาชนะสิ่งที่ไม่สามารถ
ควบคุมได้
o Conitive and Mood Problems-
คนไข้ที่มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว จากความผิดปกติใน
cerebellar แล้ว พบว่า สมองส่วนนี้ ยังมีส่วนเกี่ยวกับการเรียนรู้
หรือรับรู้ และ ด้านอารมณ์อีกด้วย
เมื่อมันเสื่อมลงไป...ย่อมส่วนทำให้ความสามารถในการรับรู้
และด้านความรู้สึก (emotional) เสียไปด้วย
คนไข้อาจนึกสิ่งที่พึ่งเรียนผ่านไปไม่ได้
ไม่สามารถบริหารจัดการ และไม่สามารถลำดับความคิดเห็นได้
คนไข้ที่เป็น cerebellar ataxia อาจมีอาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวพันกับ
วิถีการดำเนินชีวิต ซึ่งมีความแตกต่างกันระหว่างคนไข้แต่ละราย
คนไข้พวกนี้ ควรได้รับการเอาใจใส่ให้มาก
ควรได้รับการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญในหลายสาขา
เพื่อให้การรักษาแต่เนิ่น ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดบาดเจ็บแก่คนไข้
cont. Ataxia- Causes
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น