ภาวะน้ำคั่งในสมองที่มีความดันเป็นปกติ
หรือที่เรียกว่า normal hydrocephalus (NPH) เป็นผลเนื่องมาจาก
ความสมดุลของในน้ำหล่อเลี้ยงสมอง และไขประสาทสันหลังเสียไป
มันยังสามารถเกิดขึ้นได้ เมื่อร่างกายไม่สามารถดูดซับเอาน้ำไข้สันหลัง
ได้อย่างเหมาะสม
หน้าที่ของน้ำไขสันหลังมีหลาย เช่นให้อาหารแก่สมอง
นั่นเป็นหน้าที่สำคัญอันแรกของน้ำไขสันหลัง
นอกจากนั้น น้ำไขสันหลังยังทำหน้าทีรองรับแรงกระแทกให้สมอง
ที่อยู่ภายในกะโหลกศีรษะ
Anatomy of the Brain
ภายในสมองของคนเรามีสี่ช่อง (ventricles)ติดต่อกันโดยมีทางเล็ก ๆ
ให้น้ำไขสันหลังผ่านถึงกันและกันได้
และสุดท้ายมันจะถูกดูดซับเข้าสู่กระแสโลหิตไป
เพื่อให้มีระดับความดันของน้ำไขสันหลังในสมองเป็นปกติ
การสร้าง และการดูดซับน้ำไขสันหลัง จะต้องสมดุลกัน
Normal pressure hydrocephalus
เมื่อความสมดุลระหว่างการสร้าง และการดูดซับเอาน้ำไขสันหลัง
เข้าสู่กระแสโลหิตเสียไป อาจก่อให้เกิดภาวะที่เราเรียกว่า
“normal pressure hydrocphalus”
ซึ่งเป็นภาวะ หรือโรคทีพบได้ในคนสูงอายุ
นอกจากนั้น ภาวะ normal pressure hydrocephalus
ยังเป็นผลเนื่องมาจากการบาดเจ็บจากการหกล้ม (traumatic fall)
หรือ จากความเจ็บป่วย
แต่ส่วนใหญ่ เราไม่ทราบต้นเหตุที่ทำให้เกิดภาวะดังกล่าวได้
Symptoms
อาการทีเราพบเห็นในคนไข้ที่เป็น normal hydrocphalus
อาจพบอาการ ต่อไปนี้:
Gait and balance problems ท่วงทำนองการเดิน เสียความสมดุล
Urinay Incontinence กลั้นปัสสาวะไม่อยู่
Dementia สมองเสื่อมอาการต่าง ๆ ที่กล่าวมา อาจเป็นอาการของหลาย ๆ โรค
ซึ่งพบเห็นในคนสูงอายุซึ่งเป็นหน้าที่ของแพทย์จะต้อทำการวินิจฉัย
เช่น โรค Parkinson’s, Alzheimer’s เป็นต้น
Diagnostic Evaluation
เพื่อวินิจฉัยโรค normal pressure hydrocephalus
แพทย์จะทำการตรวจ สิ่งต่อไปนี้:
นอกจากประวัติ และการตรวจร่างกาย และแยกโรคอื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายกัน
ออกไป ซึ่งแพทย์อาจจำเป็นต้องทำการตรวจ และทำการต่อไปนี้:
การตรวจดูภาพ (imaging study) ของสมอง เป็นการตรวจสมอง
ตรวจช่อง ที่อยู่ภายในสมอง (ventricle)ในคนสูงอายุ
ซึ่งไม่ได้เป็นโรค normal pressure hydrocephalus
อาจพบช่อง (ventricle) อาจโตกว่าปกติได้
การตรวจ imaging scans สามารถแยกโรคชนิดอื่น ๆ ของสมองได้
ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องการเดิน และการทรงตัว (gait and blance)
Confirmation of the Diagnosis
เพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรค normal pressure hydrocephalus
แพทย์อาจจำเป็นต้องทำการเจาะอาน้ำไขสันหลังออก
ซึ่งจะมีการวัดความดันไปพร้อมกัน
จากการเจาะน้ำไขสันหลัง นอกจากจะระบายเอาน้ำไขสันหลัง
ที่มากเกินออกไปแล้ว ยังช่วยลดความดันที่เกิดจากน้ำไขสันหลังด้วย
ถ้าผลของการเจาะเอาน้ำไขสันหลังออก ทำให้อาการดีขึ้น
ก็เป็นการยืนยันว่า คนไข้เป็น hydrocephalsus
แต่ถ้าอาการไม่ดีขึ้น คนไข้ไม่น่าเป็นโรค hydrocephalus
อย่างไรก็ตาม บางคนอาจเป็นโรค hydrocephalus ได้
ภายหลังการระบายเอาน้ำไขสันหลังออกแล้ว อาการไม่ดีขึ้นขึ้นได้
Surgical Treatment Method
ถ้าการละบายน้ำไขสันหลังด้วยการใช้เข็มเจาะ (spinal tap)
หรือใส่สาย catheter ที่บริเวณกระดูกสันหลัง ทำให้อาการของคนไข้ดีขึ้น
ถือว่าเป็นการยืนยันการวินิจฉัยว่า คนไข้เป็น hydrocephalous
จากนั้น แพทย์จะเป็นผู้วางแผนในรักษาในระยะยาวต่อไป
มีการรักษา NPH เพียงอย่างเดียวเท่านั้น คือใส่ shunt
เป็นการใส่เครื่องมือ เพื่อละบายน้ำไขสันหลังจากสมองไปยังส่วนอื่นของร่างกาย
เพื่อให้ร่างกายส่วนนั้นทำหน้าที่ดูดซับเอานไขสันหลังไป
เครื่องมือดังกล่าว ( Shunt) ประกอบด้วย 3 ส่วน
o Collection catheter -ซึ่งอยู่ในช่อง (ventricles) ของสมอง
o Valve mechanism - ทำหน้าทีควบคุมการไหลของน้ำไขสันหลัง
o An exit catheter-ทางเปิดของ catheter สู่ส่วนอื่นของร่างกาย
หลังการผ่าตัดเสร็จ ทั้งสามส่วนจะถูกฝังไว้ใต้ผิวหนัง...
ภายหลังการทำ shunt ปัญหาด้านการเดิน (gait disturbance) ความเสื่อมของ
สมอง และปัญหาการควบคุมประเพาะปัสสาวะ จะดีขึ้นภายในไม่กี่วันหลังการผ่า
ตัดทำ shunt หรือบางทีอาจต้องใช้เวลาเป็นหลายอาทิตย์ หรือเป็นเดือน
มีปัญหาอย่างอื่นหลายอย่าง อาจมีผลกระทบการทำ shunt ได้ เช่น มีอาการทาง
ระบบประสาทอย่างอื่น หรือมีโรคทางกายอย่างอื่น
แต่หากอาการที่เกิดนั้นเป็นผลมาจากโรค NPH เพียงอย่างเดียว ย่อมมีแนวโน้มที่จะได้
รับผลดีจากการทำ shunting
http://www.hopkinsmedicine.org/neurology_neurosurgery/
specialty_areas/normal_pressure_hydrocephalus/conditions/
normal_pressure_hydrocephalus.html
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น