ข้อมูลต่อไปนี้...ได้ถอดความจาก:
Get to Know an Enzyme:CYP2C19
Drs R Horns&Hansten,PharmD
WWW.Pharmacy.com
เป็นเอ็นไซม์ที่พบในตับ ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงปฏิกิริยาทางชีวเคมีของยาหลายตัว
Genetics influences
เป็นที่ทราบกันว่า พันธุกรรมเป็นปัจจัยสำคัญเช่นเดียวกับคนที่มีปริมาณของเอ็นไซม์ CYP2D19 ในร่างกายน้อย
คนเชื้อชาติ Caucasians จะเป็นคนที่อยู่ในประเภท Poor metabolizer ( 3-5% ) ซึ่งหมายความว่าคนๆ นั้นขาด Functioning gene มีปริมาณไม่พอเพียงที่จะสร้าง CYP2C19 จึงเป็นเหตุให้มีเอ็นไซม์CYP2C19 น้อยลงไป
ในกลุ่มของคนผิวเหลือง (Asians) จัดอยู่ในประเภท Poor metabolizer 13- 23%
CYP2C19 Substrate
ยาที่ถูกทำปฏิกิริยาสร้างและสลาย (metabolize) โดยเอ็นไซม์ CYP2C19 เราเรียกสารตัวนั้นว่าเป็น CYP2C19 Substrate
มียาหลายตัวจะถูกทำปฏิกิริยาสร้าง และสลายโดยเอ็นไซม์ได้มากกว่าหนึ่งตัว นั้นคือสารที่จะถูกทำปฏิกิริยาโดยเอ็นไซม์ CYP2C19 มันยังถูกทำปฏิกิริยาด้วยเอ็นไซม์ตัวอื่น ซึ่งเป็นปฏิกิริยาเคมีทางที่สอง (secondary pathway) ถึงกระนั้นก็ตาม ก็มียาบางตัว จะถูกกระทำปฏิกิริยาเคมีโดยเอ็นไซม์ CYP2C19 ก่อน (Primary pathway) และส่วนทิ่เหลือจะถูกกระทำปฏิกิริยาทางเคมีด้วยเอ็นไซม์ Cyrtochrome P450 ตัวอื่น ๆ ดังแสดงไว้ให้เห็นตามรายการ (ดูเครื่องหมาย *)
Table 1
CYP2C19 Substrate CYP2C19 Substrate
Aripimprazole Omeprazole
Carisoprodol(Soma) Pantoprazole(Protonix)*
Citalopram(Celexa)* Pentamidine*
Clomipramine(Anafranil) Phenobarbital
Clopidogrel(Plavix) Phenytoin (Dilantin)
Clozapine Proguanil*
Desipramine Propanolol(Inderal)
Diazepam(Valium)* Sertraline(Zoloft)*
Diphenhydramine(Benadryl) Thalidomide*
Doxapin Voriconazole(Vfend)
Esxitalopram(lexprol)* R-warfarin (less active isomer)
Fluoxetine(Prozac)
Imipramine(Trofanil)
Lansoprazole(Prevacid)
Mephenytoin
Methadone
Moclovenide(Manerix)
Remarks: * CYP2C19 is the primary pathway
CYP2C19 Inhibitors
ยาที่มีฤทธิ์ยับยั้ง (inhibit) เอ็นไซม์ CYP2C19 จะมีแนวโน้มที่จะ “เพิ่ม”ระดับของยาในเลือดให้สูงขึ้น ทั้งนี้เพราะเอ็นไซม์ตัวนี้ ไม่สามารถทำงานตามที่มันควรจะเป็นได้ ดังแสดงไว้ใน Table 1. :ซึ่งแสดงโดยเครื่องหมาย (*) และในบางราย ปฏิกิริยาอันไม่พึงประสงค์อาจเกิดขึ้นได้ ใน Table 1 ยาตัวอื่น ๆ นอกเหนือจากที่แสดงไว้ จากการกระทำปฏิกิริยาทางเคมีของเอ็นไซม์ตัวอื่น ซึ่งอาจมีความสำคัญมากกว่า
ผลที่เกิด(drug interaction) อาจรุนแรงเกินกว่าที่จะคาดคิดได้
Table 2.
CYP2C19 Inhibitors: CYP2C19 Inhibitors
Chloramhenicol Delavirdine(Resripotor)
Cimetidine Efavirenz((Sustiva)
Clopidogrel(Plavix) Esomeprazole(Nexium)
Fluoxetine Meclobemide(Manerix)
Fluvoxetine Modafiil(Provigil)
Isonizid Oxcarbarzepine(Trileptal)
Omeprazole( Ticlopeidline(Ticlid)
Voriconazole(Vfend)
CYP2C19 Inducers:
ยาบางตัวจะทำหน้าที่กระตุ้น (induce) เอ็นไซม์ CYP2C19 เป็นเหตุให้เอ็นไซม์กระทำต่อยาที่เป็น substrate ของมันได้เพิ่มขึ้น ผลที่ตามมา คือยาที่ถูกกระทำปฏิกิริยาทางเคมีโดยเอ็นไซม์ยา CYP2C19 จึงลดลง
พร้อมกับประสิทธิภาพของมันก็ลดลงตามไปด้วย
มีบ่อยครั้งเช่นกันที่ปรากฏว่า มันสามารถกระตุ้น (induce) เอ็นไซม์cytochrome p450 ตัวอื่นๆ
ได้อีกหลายตัว
ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น ส่วนใหญ่ที่เกิดจากการกระตุ้น (induction) ของยา หรือสาร คนไข้ไม่แสดงอาการอะไรปรากฏให้เห็น ยาหรือสารในกระแสเลือดมีระดับน้อยนั่นเอง
Table 3.
CYP2C19 Inducers:
Aminoglutethimide
Artemisinin
Barbiturate
Carbamazepine (Tegretol)
Phenytoin(Dilantin)
Rifapentine
Rifampin (Rifadin)
St John wort
ปฏิกิริยาที่พบเห็นใน CYP2C19
เนื่องจากยาหลายตัว ที่ถูกกระทำปฏิกิริยาทางเคมีโดยเอ็นไซม์ CYP2C19 มักจะถูกกระทำปฏิกิริยาด้วยเอ็นไซม์ตัวอื่นเสมอ หากคนไข้รายนั้นเป็นพวกที่มีเอ็นไซม์ CYP2C19 พร่องไป ยาก็จะถูกกระทำปฏิกิริยาโดยทางอื่นๆ
ยกตัวอย่าง ยา Omeprazole จะถูกกระทำปฏิกิริยาโดย CYP2C19 ก่อน หากบังเอิญคนๆ นั้นขาดเอ็นไซม์ CYP2C19 ยา Omeprazole จะตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของเอ็นไซม์ CYP3A4 ซึ่งจะกระทำปฏิกิริยา เป็นกระบวนการ???????????????????????????????????ที่สองต่อไป
ในคนไข้ที่มีเอ็นไซม์ CYP2C19 ในระดับปกติ ยาซึ่งเป็นพวก CYP3A4 inhibitor จะไม่ค่อยมีผลต่อ Omeprazole ได้มากนัก
ในทางตรงกันข้าม หากคนไข้รายนั้น เป็นพวกที่มีเอ็นไซม์ CYP2C19 น้อย CYP3A4 inhibitor จะทำให้ระดับของ omeprazole มีปริมาณมากขึ้นอย่างมาก
ยาหลายตัวที่ทำหน้าที่กระตุ้น (inducer) เอ็นไซม์ CYP2C19 มักจะกระตุ้นปฏิกิริยาเคมีต่อยาหลายตัวในหลายๆ ทาง ดังนั้น การกระตุ้นเอ็นไซม์ให้ทำงาน มักจะทำให้ระดับของยาที่มันทำปฏิกิริยาลดลงอย่างมีนัย ซึ่งเกิดขึ้นจากปฏิกิริยาหลายทางนั่นเอง
ยกตัวอย่าง ถ้ายาตัวหนึ่งถูกกระทำปฏิกิริยาทางเคมี โดยเอ็นไซม์ CYP2C19, CYP1A2 และCYP3A4 ทั้งสามตัว เมื่อมีคนไข้ได้รับยา ซึ่งสามารถทำหน้าทีกระตุ้น (induce) เอ็นไซม์ดังกล่าวเมื่อไร มันจะกระตุ้นให้ปฏิกิริยาของทั้งสามเกิดขึ้นร่วมกันทันที
ผลที่เกิดขึ้น ทำให้ระดับยาในกระแสเลือดลดลงอย่างมาก ๆ
กล่าวโดยสรุป
เอ็นไซม์ CYP2C19 เป็นเอ็นไซม์ซึ่งอย่างน้อยสุด มีส่วนในการทำปฏิกิริยาเคมีต่อ “ยา” หลายๆ ตัว แต่ CYP2C19 inhibitors มีแนวโน้มที่จะทำให้เกิดผลสูงสุดต่อยา ซึ่งเป็น substrate ของ CYP2C19
แต่การยับยั้ง เอ็นไซม์ CYP2C19 โดยตัวของมัน จะไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงของยาบ่อยนัก เมื่อเปรียบกับการทำงานของเอ็นไซม์ตัวอื่น ๆ
ที่เป็นเช่นนี้เป็นเพราะ:
1. เป็นเพราะว่า CYP2C19 substrate ส่วนมากจะไม่ค่อยก่อให้เกิดพิษที่รุนแรง
2. ปฏิกิริยาทางเคมีของเอ็นไซม์ตัวอื่นทำงานแทน (Take over)
อย่างไรก็ตามในบางครั้ง ผลของการยับยั้ง หรือ กระตุ้นเอ็นไซม์ CYP2C19 อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ เราไม่ควรเพิกเฉยเป็นอันขาด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น