Serotonin

มองออกนอกกาย...จะได้เห็นสิ่งต่าง ๆ ที่สามารถทำให้จิต และอารมณ์ของเราสวิงขึ้น
และลงตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ซึ่งมีมากน้อยต่างกัน
นั่นเป็นเรื่องที่อยู่นอกกาย ซึ่งใครๆ ก็รู้กันดี

แทนที่จะมองออกนอกตน ลองมองเข้าไปกายของเรา
ดูสารตัวหนึ่ง ชื่อ Serotonin ที่ผู้เขียน ได้พูดพาดพิงถึงบ่อยครั้ง จนเพื่อนฝูงบางท่านเกิดสงสัยว่า
มันสำคัญอย่างไรหรือ ?

เพื่อเป็นการไขข้อข้องใจในเรื่องนี้ จึงของนำเรื่องดังกล่าว ขึ้นมาพูดอีกครั้งหนึ่ง

Serotonin เป็นฮอร์โมนที่พบในสมองของคนเรา มีเกิดขึ้นตามธรรมชาติ นอกจากนั้น
สารตัวนี้ ยังสามารถพบได้ในกระเพาะลำไส้ และเกล็ดเลือดของสัตว์บางชนิด รวมทั้งมนุษย์ด้วย
และยังสมารถพบได้ในต้นไม้ ผัก ผลไม้
และแม้กระทั้งเห็ด ก็มีสารตัวนี้ด้วยเช่นกัน

SEROTONIN จัดเป็นสารสื่อประสาทตัวหนึ่ง ทำหน้าที่เป็นตัวนำคลื่นประสาท
ให้มีการเคลื่อนไปข้างหน้า สารตัวนี้ยังรู้ว่า เป็นสารที่สามารถทำให้เส้นเลือดหดตัว (vasoconstrictor)
และโปรตีนที่สามารถผลิตเป็น serotonin คือ amino acid tryptophan

SEROTONIN ถูกพิจารณาว่า เป็นฮอร์โมนที่ก่อให้เกิดความรู้สึกที่เป็นสุข เพราะฤทธิ์ของมันสามารถทำให้เกิด
ความรู้สึกดี ๆ ให้แก่มนุษย์ชาติ เช่น

o มันควบคุมอารมณ์ให้เหมาะสม
o ผ่อนคลายความเครียด
o ลด หรือบรรเทาความซึมเศร้าลง
o ช่วยทำให้หลับดีขึ้น
o ควบคุมความก้าวร้าว รวมถึงอารมณ์ทางเพศ
o ควบคุมอุณหภูมิของร่างการ
o ควบคุมเมทตาบอลิสซึ่มของร่างกาย และ
o มีบทบาทกระตุ้นให้เกิดอาเจียนขึ้น

เนื่องจาก serotonin มีบทบาทสำคัญในการควบคุม และจัดการกับอารมณ์ และความรู้สึก
เพื่อให้เราสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข
จากความจริงดังกล่าว จึงทำให้มียาถูกผลิตขึ้น โดยมีเป้าหมายเหมือนกับฤทธิ์ของยา serotonin
นั่นคือ มียาที่สามารถใช้ควบคุม และรักษาด้านอารมณ์ ซึ่งได้แก่ Anti-depressants
ซึ่งถูกนำมาใช้รักษาคนไข้ที่มีความผิดปกติทางด้านอารมณ์ซึมเศร้า- depression

มียากลุ่มหนึ่ง คือ monoamine oxidase inhibitors (MOAs) เช่น Marphan, Nardil
ถูกนำมาใช้รักษาคนไข้โรคประสาท โดยออกฤทธิ์ไปปกป้อง ป้องกันสารสื่อประสาท (neurotransmitters)
ไม่ให้ถูกทำลาย ทำให้ระดับสารสือประสาทในสมองเพิ่มขึ้น
ซึ่งสามารถทำให้คนไข้รู้สึกผ่อนคลายจากความซึมเศร้าลงได้

อย่างไรก็ตาม จะพบว่า ทุกอย่างที่มีในโลกมนุษย์ ย่อมมีสองด้านเสมอ
ดี กับ ไม่ดี
ยาที่กล่าวถึงมีด้านไม่ดีเช่นกัน คือ สามารถก่อให้เกิดปฏิกิริยาอันไม่พึงปรารถนา...
และสามารถทำปฏิกิริยา กับยาตัวอื่น...ก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวติได้
ต้องระวัง !

มียาอีกลุ่มหนึ่ง ชื่อ Serotonin re-uptake inhibitors (SSRIs) เช่น Celexa, Zoloft, Lexapo และ Prozac.
เป็นยาที่ถูกผลิตขึ้นมา เพื่อนำมาใช้ต่อสู้ และช่วยเหลือคนไข้ที่มีตกอยู่ภายใต้ความซึมเศร้า (depression)

ยาในกลุ่ม SSRIs มีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาในกลุ่มอื่น และผลของการรักษาก็ดีกว่ายาในกลุ่มอื่นอีกด้วย

มีความจริงอย่างหนึ่ง ที่เราควรรู้เอาไว้ นั่นคือ ยาที่นำมาใช้รักษาคนไข้ซึมเศร้า (antidepressants)
ไม่ได้เพิมฮอร์โมน serotonin ซึ่งทำหน้าที่เป็นสารสื่อประสารทเสมอไป ยกตัวอย่าง
ยาในกลุ่ม Tricyclic Antidepressants เช่น Elavil
พบว่า ยาตัวนี้จะมีฤทธิ์ต่อต้าน neurotransmitter reuptake ไม่ให้เกิดขึ้น

มีสัจะธรรมอย่างหนึ่ง ทีเราได้เรียนรู้จากยาตัวนี้ คือ ยาที่กล่าวถึง สามารถทำให้คนเรามีความรู้สึกดีขึ้นจริง
แต่หากมันมากเกิดไป ...มีปริมาณของสารสื่อประสาท neurotransmitters มากเกินไป
จะก่อให้เกิดผลเสีย เป็นอันตรายต่อชีวิตได้

ภาวะที่มีสาร serotonin ในกระแสเลือดสูง สามารถนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า Serotonin syndrome
เป็นภาวะที่มีอันตราย
ถ้าเราใช้ยาเพียงตัวเดียว จะไม่เกิดง่ายหรอก แม้ว่าจะใช้ยาเกินขนาดก็ตาม
แต่จะเกิดภาวะอันตรายดังกล่าว เมื่อใช้ยาสองกลุ่มร่วมกัน เช่นใช้ยาในกลุ่ม SSRIs ร่วมกับยาในกลุ่ม MOAs

นั่นเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับสาร serotonin เป็นสารที่นำความสุขให้เกิดขึ้นกับมนุษย์ชาติ

www. wisegeek.com/what-is-serotonin.htm