Serotonin

มองออกนอกกาย...จะได้เห็นสิ่งต่าง ๆ ที่สามารถทำให้จิต
และอารมณ์ของเราสวิงขึ้น และลงตามเหตุการณ์ได้มากน้อยต่างกัน
นั่นเป็นเรื่องปกติ ที่ ใครๆ ก็รู้กันดี

แทนที่จะมองออกนอกตน ลองมองเข้าไปกายของเรา
ดูสารตัวหนึ่ง ชื่อ Serotonin ที่ผู้เขียน ได้พูดพาดพิงถึงบ่อยครั้ง จนเพื่อนฝูงบางท่าน
เกิดสงสัยว่า มันสำคัญอย่างไรหรือ ?

เพื่อเป็นการไขข้อข้องใจในเรื่องนี้ จึงของนำเรื่องนี้ขึ้นมาพูดอีกครั้งหนึ่ง

Serotonin เป็นฮอร์โมนที่พบในสมองของคนเรา มีเกิดขึ้นตามธรรมชาติ
นอกจากนั้น สารตัวนี้ ยังสามารถพบได้ในกระเพาะลำไส้ และเกล็ดเลือดของสัตว์บางชนิด รวมทั้งมนุษย์ด้วย
ยังสมารถพบได้ในต้นไม้ ผัก ผลไม้ และ แม้กระทั้งเห็ด ก็มีสารตัวนี้ด้วยเช่นกัน

SEROTONIN จัดเป็นสารสื่อประสาทตัวหนึ่ง ทำหน้าที่เป็นตัวนำคลื่นประสาท
ให้มีการเคลื่อนไปข้างหน้า นอกจากนั้น สารตัวนี้ยังทำให้เส้นเลือดหดตัว (vasoconstrictor)
มันสามารถถูกสร้างจาก amino acid tryptophan นั่นเอง

SEROTONIN ถูกพิจารณาว่า เป็นฮอร์โมนที่ที่ทำให้คนเราเกิดความรู้สึกเป็นสุข
เป็นความรู้สึกดี ๆ ที่มนุษย์เราควรมี และต้องการ เช่น

o มันควบคุมอารมณ์ให้เหมาะสม
o ผ่อนคลายความเครียด
o ลด หรือบรรเทาความซึมเศร้าลง
o ช่วยทำให้หลับดีขึ้น
o ควบคุมความก้าวร้าว รวมถึงอารมณ์ทางเพศ
o ควบคุมอุณหภูมิของร่างการ
o ควบคุมเมทตาบอลิสซึ่มของร่างกาย และ
o มีบทบาทกระตุ้นให้เกิดอาเจียนขึ้น

เนื่องจาก serotonin มีบทบาทสำคัญในการควบคุม และจัดการกับอารมณ์ และความรู้สึก
เพื่อให้เราสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข
จึงทำให้มียาถูกผลิตขึ้น เช่น Anti-depressants
ซึ่งถูกนำมาใช้ควบคุม และรักษาคนไข้ที่มีอาการทางจิต...
เช่น คนไข้ที่มีอารมณ์ซึมเศร้า- depression เป็นต้น

มียากลุ่มหนึ่ง คือ monoamine oxidase inhibitors (MOAs) เช่น Marphan, Nardil
ถูกนำมาใช้รักษาคนไข้โรคประสาท โดยออกฤทธิ์ไปป้องกันสารสื่อประสาท
(neurotransmitters) ไม่ให้ถูกทำลาย ทำให้ระดับสารสือประสาทในสมองเพิ่มขึ้น
ซึ่งสามารถทำให้คนไข้ผ่อนคลายจากความซึมเศร้าได้

อย่างไรก็ตาม จะพบว่า ทุกอย่างที่มีในโลกมนุษย์ ย่อมมีสองด้านเสมอ ดี กับไม่ดี
ยาที่กล่าวถึงมีด้านไม่ดีเช่นกัน คือ สามารถก่อให้เกิดปฏิกิริยาอันไม่พึงปรารถนาที่น่ากลัว...
และสามารถทำปฏิกิริยา กับยาตัวอื่น...ก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวติได้
ต้องระวัง !

มียาอีกลุ่มหนึ่ง ชื่อ Serotonin re-uptake inhibitors (SSRIs)
เช่น Celexa, Zoloft, Lexapo และ Prozac.
เป็นยาที่ถูกผลิตขึ้นมา เพื่อนำมาใช้ต่อสู้ และช่วยเหลือคนไข้ที่มีตกอยู่ภายใต้ความซึมเศร้า (depression)

ยาในกลุ่ม SSRIs มีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาในกลุ่มอื่น และผลของการรักษาก็ดีกว่ายาในกลุ่มอื่นอีกด้วย

มีความจริงอย่างหนึ่ง ที่เราควรรู้เอาไว้ นั่นคือ ยาที่นำมาใช้รักษาคนไข้ซึมเศร้า (antidepressants)
ไม่ได้เพิ่มฮอร์โมน serotonin ซึ่งทำหน้าที่เป็นสารสื่อประสาทเหมือนยากลุ่มอื่น
ยกตัวอย่าง
ยาในกลุ่ม Tricyclic Antidepressants เช่น Elavil พบว่า ยาตัวนี้จะมีฤทธิ์ต่อต้าน
neurotransmitter reuptake ไม่ให้เกิดขึ้น

มีสัจะธรรมอย่างหนึ่ง ทีเราได้เรียนรู้จากยาตัวนี้ นั่นคือ ยาที่กล่าวถึง สามารถทำให้คนเรามีความรู้สึกดีขึ้นจริง
แต่หากมันมากเกินไป ... มีปริมาณของสารสื่อประสาท neurotransmitters มากเกินไป
จะก่อให้เกิดผลเสียถึงขั้นชีวิตได้

ภาวะที่มีสาร serotonin ในกระแสเลือดสูง จะนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า Serotonin syndrome
เป็นภาวะที่มีอันตราย
แต่มีข้อสังเกตุว่า ถ้าเราใช้ยาเพียงตัวเดียว แม้ว่าจะใช้ยาเกินขนาดก็ตาม ภาวะดังกล่าวจะไม่ค่อยเกิด
ยกเว้นเฉพาะเมื่อใช้ยาสองกลุ่มร่วมกัน จึงจะเกิดกลุ่มอาการดังกล่าว
เช่นใช้ยาในกลุ่ม SSRIs ร่วมกับยาในกลุ่ม MOAs

นั่นเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับสาร serotonin เป็นสารที่นำความสุขให้เกิดขึ้นกับมนุษย์ชาติ

www. wisegeek.com/what-is-serotonin.htm