ชีวิตของคนเราจะต้องดำเนินต่อไป...
และ ต้องเป็นการมีชีวิตอย่างมีเป้าหมายให้ได้
นั้นคือ มีสุขภาพดี ไมมีโรคภับไข้เจ็บ มีที่อยู่ในที่สดวกดาย
ปลอดภัยจากอันตรายทั้งปวง และ มีอาชีพการงานที่ก้าวหน้า
การที่เราจะทำใหชีวิตของเราดำเนินไปได้อย่างนั้น
แน่นอน...ต้องมีการวางแผนที่ดี และเหมาะสมกับสถานการณ์
และเพื่อให้งานบรรลุเป้าหมาย จำเป็นต้องอาศัยปัจจัยหลายอย่าง
ซึ่ง นอกจากจะต้องมีปัญญา และมีเงินทองเป็นต้นทุนแล้ว
สุขภาพโดยรวมของเราจะต้องดีด้วย
มีสินทรัพย์อย่างหนึ่ง ที่มีค่ามหาศาล และเป็นส่วนสำคัญต่อชีวิต และการงานของเรา
ถ้าปล่อยให้เสียหายขึ้นเมื่อใด
สิ่งที่เราได้วางแผน และดำเนินไปเป็นอย่างดี...ต้องพังทลายลงเมื่อนั้น
สินทรัพทย์ที่ว่านั้น คือ สมอง (brain) ของคนเรานั้นเอง
นี้คือตัวอยางที่มองเห็นชัดที่สุด...และน่าเสียดายที่สุด !
เพื่อนของเรา ดำรงค์ตำแหน่งระดับผู้อำนวยการของหน่วงานแห่งหนึ่ง
ชีวิตกำลังรุ่งโรจน์ มีการออกกำลังกายทุกวัน ปฏิบัติธรรมอย่างสม่ำเสมอ
มีสุกเดียวที่ขาดไม่ได้...
ต้องดื่มแอลกอฮอล เป็นประจำ
วันหนึ่งเกิดเหตุไม่คาดฝันขึ้น...สมองไม่ยอมทำงาน หมดสติล้มลง...
และจากไปด้วยความเศร้าโครกเสียใจของครอบครัว...และญาติมิตร
สาเหตุของความตายของเพื่อนเราคนนี้
คือ สมองขาดเลือด หรือออกซิเจนนั้นเอง
เราต้องดำเนินชีวิตต่อไป ให้คุ้มค่ากับที่เราได้มีโอกาสเกิดมา
เพื่อทำทุกอย่าง ที่เป็นประโยชน์ต่อตัวเราเอง และต่อสังคมส่วนรวมให้มากที่สุด
แล้วเราจะทำอย่างไร ?
นั่นเป็นหน้าที่ความรับผิดชอบของเราเอง (จะขออนุญาติใช้คำพ่อขุนราม..ว่า ตัวใคร ตัวมัน)
รักษาสุขภาพของตนเองให้ดีที่สุด
ปกป้องทรัทพย์อันมีค่าสุงสุด (สมอง) อย่าให้พังทลายลงก่อนเวลาอันควร (brain attack)
ซึ่งเรา...ใคร ๆ ก็ทำได้
สมองตายจากการขาดเลือด หรือที่ชอบเรียกทับศัพท์ว่า Stroke
เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับที่ 5 (ตามสถิติของอเมริกน)
เมื่อเลือดไปเลี้ยงสมอไม่พอ จะทำใหเนื้อสมองถุูกทำลายลง สมองตาย
ซึ่งจะก่อให้เกิดความปั่นป่วนในชีวิตของคนป่วย และญาติ ๆ ของเขาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
เมื่อเกิดขึ้นแล้ว ถ้าคนไข้ไม่ตาย จะยังความพิการให้แก่คนไขได้
จากสถิติของสหรัฐฯ
ในแต่ละปีจะมีคนเป็นโรคสมองขาดเลือด (stroke) ถึงปีละ 700,000 ราย
ในจำนวนดังกล่าว จะมีคนตาย 160,000 ราย
What is a Stroke?
เมื่อกระแสเลือดไปเลี้ยงสมองถูกตัดขาด จะด้วยสาเหตุใดก็ตาม
เซลล์สมองจะตายจากการขาดเลือด และขาดออกซิเจน
ซึ่งมันจะถูกแบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ คือ
พวกที่มีการอุดตันของกระแสเลือดไปเลี้ยงสมอง
และพวกที่มีเลือดตกในสมอง
พวกที่มีการอุดตันของเส้นเลือดบริเวณคอ เรียก ischemic stroke (สมองขาดเลือด)
ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยสุดถึง 80 % ของคนที่สมองตายจากการขาดเลือด
สาเหตุที่ทำให้เส้นเลือดของสมองเกิดการอุดตัน
เกิดจากการมีการสร้างก้อนเลือดในเส้นเลือดของสมอง หรือบรวิเวณต้นคอ เรียก thrombosis
ถ้ามีก้อนเลือดจากที่ส่วนอื่นของร่างกาย เช่น จากหัวใจ
แล้วเคลื่อนไปอุดตันที่สมอง เรียก embolism
หรือเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงสมองเกิดแคบลง เรียกภาวะดังกล่าวเรียก stenosis
การมีเลือดตกในสมอง หรือบริเวณรอบ ๆ สมอง
จัดเป็นสาเหตุอันที่สอง ที่ทำให้เกิดภาวะสมองขาดเลือด (stroke) ขึ้น
เรียกภาวะดังกล่าวว่า “Hemorrhagic stroke”
มีขั้นตอนสำคัญสองประการ สำหรับลดอัตราเสี่ยงต่อความตาย หรือพิการจากโรคดังกล่าว
นั้นคือ: ควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองขาดเลือด
และ รู้จักอาการแสดง “เตือนภัย” ที่จะเกิดภาวะสมองขาดเลือด
ถ้าเราเข้าใจสองอย่างนี้ดี เราอาจช่วยเหลือตัวเองได้มากพอสมควร...
What are Warning Signs of a Stroke?
อาการที่สมองเตือนให้ทราบว่า สมองไม่ได้รับเลือด หรือออกซิเจนได้เพียงพอ
ถ้าท่านสังเกตพบอาการหนึ่ง หรือ มากกว่าท่านอย่าได้รอช้าเป็นอันขาด
ต้องไปพบแพทย์ หรือเรียกรถฉุกเฉินจากโรงพยาบาลทันที
เมื่อ:
• เกิดมีอาการ "ชา" ที่ใบหน้า หรือ กล้ามเนื้ออ่อนแรงที่ “ใบหน้า” “แขน” หรือ “ขา”
โดยเฉพาะเมื่อมันเกิดขึ้นด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
• เกิดอาการ "สับสน" อย่างฉับพลัน (sudden confusion)
พูดลำบาก (trouble talking) หรือ ไม่เข้าใจคำพูด (understanding speech)
• มีปัญหาด้านการมองเห็นอย่างฉับพลัน อาจเกิดขึ้นกับตาด้านเดียว หรือสองข้าง
• เกิดมีอาการอย่างฉับพลันของ การเดินที่ผิดปกติ วิงเวียน หรือ เสียการทรงตัว
• ปวดศีรษะอย่างรุนแรง โดยไม่ทราบสาเหตุ
เมื่อท่านมีอาการอย่รางใดอย่างหนึ่งตามที่กล่าว...อย่าได้ลังเลใจ ต้อพบแพทย์ทันที!
นอกจากนั้น ยังมีอาการที่น่ากลัวที่บ่งบอกให้ทราบว่า สมองกำลังขาดออกซิเจน
เชน ท่านอาจเกิดมีภาพซ้อนเกิดขึ้น มีอาการง่วงนอน (drowsiness)คลื่นไส้ และ อาเจียน
อาการเหล่านี้ บางที เกิดขึ้นสั้นนิดเดียว แป๊บเดียวก็หายไป
ภาวะส้น ๆ ดังกล่าว เป็นที่รู้กันว่าเป็นภาวะขาดออกซิเจนชั่วระยะสั้น ๆ (transient ischemic attacks)
หรือ TIA หรือบางที่เรียก minimal strokes
อย่างไรก็ตาม แม้ว่า มันเป็นภาวะที่เกิดสั้น ๆ ประเดี๋ยวประด๋าวก็ตาม
ขอให้ทราบไว้ด้วยว่า มันมีอะไรที่น่ากลัวซ่อนเร้นอยู่ในร่างกาย
โดยมันจะไม่หนีหายไปไหน จนกว่าจะได้รับการรักษา
เท่าที่เห็น มีผู้คนจำนวนหนึ่ง ไม้ค่อยจะใส่ใจเท่าที่ควร
การให้ความใส่ใจต่อมัน สามารถทำให้ชีวิตของเราปลอดภัยได้
What are Risk Factors for a Stroke?
ปัจจัยเสี่ยง คืออะไร ?
ปัจจัยเสี่ยง หมายถึงเงือนไข หรือ พฤติกรรมที่เกิดขึ้นบ่อย ๆ กับคนที่เป็น หรือ
มีแนวโน้มที่จะเกิดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้บ่อยกว่าคนอื่น
การที่ท่านมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคสมองขาดเลือด ไม่ได้หมายความว่า สมองของท่านจะขาดเลือด
ในทางตรงกันข้าม การที่ท่านไม่มีปัจจัยเสี่ยงใด ๆ ก็ไม่ได้หมายความว่า
ท่านจะไม่เกิดภาวะสมองขาดเลือดเช่นกัน
แต่ความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองขาดเลือด (stroke)
ย่อมมีโอกาสมากขึ้น เมือท่านมีปัจจัยเสี่ยงเพิ่มมากขึ้น
มีปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้เกิดสมองขาดเลือด
ซึ่งไมสามารถแก้ได้ด้วยยารักษา หรือ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมชีวิต เช่น:
• Age. สมองขาดออกซิเจน เกิดขึ้นกับคนทุกอายุ
จากการศึกษาพบว่าความเสี่ยงต่อการเกิดโรค จะเพิ่มเป็นสองเท่าของทุกสิบปี
ของช่วงระหว่างอายุ 55 – 85 โรคดังกล่าวยังสามารถเกิดในเด็ก และวัยรุ่นได้อีกด้วย
แม้ว่า โรคดังกล่าว เป็นโรคของคนสูงอายุ แต่อัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคในเด็ก
จะพบได้สูงในระยะแรกเกิด ซึ่งรวมถึงระยะเวลาก่อนเกิดประมาณ 2-3 เดือนก่อนคลอด
และหลังคลอดประมาณ 2-3 อาทิตย์
• Gender. เพศชายมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคสมองขาดออกซิเจนได้สูงกว่าเพศหญิงก็จริง
แต่ถ้าเป็นสตรี ที่เป็นโรดังกล่าวจะมีโอกาสตายจำโรคได้มากกว่า
โดยปกติเพศชาย จะจะมีอายุสั้นกว่าหญิง ดังนั้นจึงมีโอกาสเป็นโรคได้มากกว่าหญิง
และมีรอดตายได้มากว่าหญิง
• Race. บางเชื้อชาติมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้สูง เช่น
ชาวอาฟกัน-อเมริกัน มีแนวโน้มเกิดได้สูงพวกอื่น ๆ และมีโอกาสตายได้มากกว่า
ทั้ง ๆ ที่อายุยังน้อย หรืออยู่ในช่วงกลางคนเท่านั้น
• จากการศึกษาอุบัติการณ์เกิดโรคตามอายุ พบว่า
โรคมักเกิดในคนผิวดำ (อาฟกัน-เมิริกัน) ได้มากเป็นเท่าตัว เมื่อเปรียบกับพวก Hispanincs & Caucasians
เขาพบว่า ปัจจัยเสี่ยงของชาวอาฟกัน-อเมริกัน คือโรค sickle cell anemia
ซึ่งเป็นต้นเหตุทำให้เกิดเสนเลือดแคบลง ทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองได้ไม่เพียงพอ
นอกจากนั้น อุบิตการณ์ของชนิดต่าง ๆ ของสมองขาดออกซิเจน ยังมีความแตกต่างกันในแต่ละชาติพันธ์อีกด้วย
• Family history of stroke.
เป็นที่ทราบกันว่า ภาวะสมองขาดออกซิเจน มักเป็นโรคที่เกิดขึ้นในครอบครัว
เช่น สมาชิคในครอบครัว อาจมีพันธุกรรมบางตัวที่มแนวโน้มให้เกิดโรคดังกล่าว
ได้แก่ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน
การดำเนินชีวิต อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการทำให้เกิดสมองขาดออกซิเจนภายในครอบครัวได้
Contine> Stroke: What arenthe ntreatable RisK factors ?
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น