วันเสาร์ที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2556

ประเมินความเสี่ยง และประโยชน์อันพึงได้จากยา(2): เมื่อยาที่ได้รับ(กิน) ทำให้อาการเลวลง...

Jun 2013

Continued….

มีคนสูงอายุจำนวนไม่น้อย ที่อยู่ในวัย 70s 
ยังสามารถมีความสุขกับการมีสุขภาพดีทั้งการยและใจ 
แต่ตามเป็นจริงมีว่า  เมื่อคนเราแก่ตัวขึ้น จะมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระ
หลายอย่าง  ซึ่งเราทุกคน โดยเฉพาะคนสูงอายุทั้งหลาย ควรรู้
และเป็นหน้าที่ของแพทยจะต้องประเมิน เพื่อใช้เป็นส่วนประกอบในการรักษา

Braun และเพื่อน...
ได้ระบุว่าการที่คนสูงอายุเกิดมีการถถดถอยทั้งร่างกาย และทางสติปัญญา
เป็นต้นว่า ความรู้ความเข้าใจในเรื่องต่างๆ ลดลงไปอย่างช้า ๆ 
คนสูงอายุมักจะมีน้ำหนักตัวลดลง, ความรู้สึกอยากอาหารลดลง, ไม่อยากพบ
หน้าผู้คน โดยไม่สามารถที่จะอธิบายได้แน่ชัดว่าเพราะอะไร

นอกจากนั้น เรายังพบว่า ยาต่างๆ ที่คนสูงอายุรับประทานไปนั้น
มักจะทำให้ความสามารถในการทำงานของพวกเขาลดลงไป
โดยเฉพาะกิจวัตรประจำวัน และยังกระทบกับอารมณ์ และความรู้คิด, การเคลื่อน
ไหว, ตลอดถึงการกลั้นปัสสาวะ และอุจจาระของเขาด้วย

ภาวการณ์ขาดอาหารในคนสูงอายุ สามารถเกิดจากหลายสาเหตุ
สามารถทำให้คนสูงอายุเกิดอาการอ่อนเพลีย และอ่อนกำลังลงได้

Mr. Brown (Case II)…
ได้รับยา diazepam สำหรับระงับอาการที่เกิดจากความเครียดและนอนไม่หลับ
เป็นบางครั้ง ซึ่งเราควรทราบว่า ยา diazempanและยาในกลุ่ม benzodiazepines 
ต่างมีแนวโน้มที่จะทำให้คนสูงอายุหกล้ม, เกิดอาการซึมเศร้า, เหนื่อยพลีย, 
อ่อนแรง, สับสน,ความจำเสื่อม, และทำให้เกิดง่วงนอนในตอนกลางวัน

ความจริงมีว่า... 
เราสามารถหลีกเลี่ยงภาวะดังกล่าวได้ โดยไม่ต้องใช้ยา (non-pharmacological strategies)  ด้วยการหลีกเลี่ยงการงีบหลับในตอนกลางวัน, งดสารกระตุ้นประสาท
เช่น ไม่ดื่มกาแฟ หลังเที่ยงเป็นต้นไป, ออกกำลังกาย, และฝึกจิตให้สงบ
(เช่น นั่งปฏิบัติธรรม, ฝึกโยคะ หรือ...) สามารถลดความเครียด 
และช่วยให้นอนหลับได้

Mrs. Young (Case III)…
เธอเป็นโรค “อัลไซเมอร์”   มีปัญหาเรื่องนอนไม่หลับ ซึงเธอได้รักษาตนเอง
ด้วยการซื้อยานอนหลับมากิน...

ในโรค “อัลไซเมอร”...
จะพบว่า มีสารสื่อประสาทชนิดหนึ่งที่อยู่ในสมองของคนเป็นโรคดังกล่าว เกิดลด
ลงต่ำกว่่าประดับะติ จึงเป็นต้นเหตุให้เกิดอาการของโรคอัลไซเมอร์ขึ้น
สารสื่อประสาทดังกล่าว มีชื่อเรียกว่า  “acetylcholine”  นี่เอง

ในยานอนหลับที่คนไข้ซื้อกินนั้น จะมีส่วนผสมขอ doxylamine
หรือ diphenhydramine ซึ่งสารดังกล่าว จะมีฤทธิ์ต่อต้านสารสื่อประสาท (acetylcholine)  ดังนั้น จึงเป็นได้ว่า เมื่อเธอกินยาที่ซิ้อหามาเอง เพื่อช่วยให้นอนหลับ...จึงทำให้ความรู้คิด (cognition) ของเธอแย่ลงได้
 
ยา Aricept® เป็น acetylcholinesterase inhibitor…
ทำหน้าที่ (action) ขัดขวางการแตกสลายตัวของสารสื่อประสาท acetylcholine
ที่อยู่ในสมองเอาไว้  ทำให้ระดับของสารสื่อประสาทตัวดังกล่าวในสมองยังมี
ความเข็มข้นสูง...นั้นคือเหตุผลของการใช้ยา ที่ชื่อ Aricept® 
เพื่อการรักษาโรคดังกล่าว

เมื่อมีการใช้ยาที่มีส่วนประกอบของสารที่ทำให้เกิดการต่อต้าน
ฤทธิ์ของสารสื่อประสาท acetylcholine (anticholinergic side Effects) ย่อมเป็น
เหตุทำให้ผลการใช้ยารักษาโรคลดลง และทำให้อาการของคนไข้เลวลงได้


ตารางที่ 2. ยาที่มีผลกระทบต่อกิจวัตรประจำวัน
               (Medications that Impact Activities of
               Daily Living (Functional Ability))

ผลอันไม่พึงประสงค์
ยาที่ใช้เพื่อแก้ปัญหา...

ท้องผูก

Anticholinergics (e.g., diphenhydramine), diuretics, narcotic analgesics (e.g., codeine, morphine), resins (e.g., cholestyramine), cations
(e.g., iron, aluminum), verapamil, vincristine

ควบคุมปัสสาวะไม่ได้

Sedatives, diuretics, anticholinergics, alpha
receptor blockers (e.g., terazosin in women)
and adrenergic agonists (e.g., pseudoephedrine in men)

หกล้ม

Benzodiazepines (e.g., diazepam), anti-hypertensive agents (e.g., prazosin), antidepressants
(e.g., amitriptyline), antipsychotics (e.g., chlorpromazine), cancer chemotherapy agents

ความบกพร่องทางสมอง
(delirium, depression,
dementia)

Anticholinergics, sedatives, dopamine agonists
(e.g., levodopa), antihypertensive agents (e.g.,
methyldopa), opiates (e.g., morphine), steroids
(e.g., prednisone), digoxin, muscle relaxants






ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น