ปัญหาอย่างหนึ่งที่พวกเราชอบถามกัน :
“ทำไมนาย “ก” จึงเป็นโรค Alzheimer’s แต่นาย “ข” ซึ่งมีอายุไล้เคียงกับกลับไม่เป็น
“ทำไม ?”
มีนักวิทยาศาสตร์หลายนายได้ค้นพบว่า มีปัจจัยเสี่ยงหลายอย่าง ที่ทำให้คนเป็นโรค Alzheimer’s ได้ และปัจจัยเหล่านี้ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เช่น อายุ (aging) ประวัติทางครอบครัว และพันธุกรรม มันเป็นปัจจัยที่เราไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้เลย
นอกจากนี้ ยังปรากฏว่า มีปัจจัยหลายอย่างที่โผล่ขึ้นมาให้เราศึกษาว่า อาจมีส่วนร่วม ในการทำให้เกิดโรคดังกล่าวได้
Age:
ปัจจัยเสี่ยงที่พวกเรารู้กันมากที่สุด คือ “อายุ” ยิ่งมีอายุมากขึ้น ยิ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการทำให้ เกิดโรค Alzheimer’s
คนไข้ส่วนใหญ่ที่เป็นโรคนี้ จะมีอายุมากกว่า 65 ขึ้นไป
เขายังพบความจริงอีกว่า เมื่อคนอายุมากกว่า 65 ขึ้น เมื่อเวลาผ่านไปทุก 5 ปี เขามีโอกาส เกิดเป็นโรค Alzheimer’s ได้เท่าตัว
หลังอายุมากกว่า 85 ขึ้นไป มีโอกาสเป็นโรคนี้ถึง 50 %
คำถาม:
“ทำไม คนยิ่งแก่มากขึ้น โอกาสที่จะเป็นโรค Alzheimer’s ยิ่งสูงขึ้น ?”
Family History:
อีกปัจจัยหนึ่งที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรค Alzheimer’s
นั่นคือ ประวัติครอบครัว จะพบว่า ใครก็ตามที่มีประวัติครอบครัว ไม่ว่าจะเป็นใคร-เป็นพ่อ แม่ พี่น้อง เป็นโรค Alzheimer’s เขาคนนั้น มีโอกาสเป็นโรคดังกล่าวสูงขึ้น
เขายังพบความจริงอีกว่า ครอบครัวหลายครอบครัวต่างมีโรคดังกล่าว ยิ่งมีโอกาสทำให้คนที่ อยู่ในครอบครัวเหล่านั้น มีแนวโน้มที่จะเกิดโรคเพิ่มมากขึ้น
เมื่อประวัติครอบครัวมีส่วนสัมพันธ์กับการเกิดโรคเช่นนั้น พันธุกรรมก็ดี (genetics) ปัจจัย จากสภาพแวดล้อม (environmental factors) อาจมีส่วนทำให้เกิดAlzheimer’s ได้ เช่นกัน
Aluminum ไม่ใช้สาเหตุของการเกิดโรค Alzheimer’s อย่างแน่นอน
ในปี 1960 – 1970 ได้เกิดสงสัยขึ้นว่า aluminum เป็นสาเหตุของการเกิดโรค Alzheimer’s ขึ้น
ความสงสัยได้เกิดขึ้น เมื่อคนเราต้องใช้ภาชนะที่ทำด้วย aluminum กันเกร่อไปหมด เช่น กระป๋อง กระทะ ที่ใช้ปรุงอาหาร รวมไปถึงยา ลดกรด (antacid) และยาลดเหงื่อ (antiperspirants) นับจากนั้น ก็พบว่า aluminum ไม่มีส่วนในกรทำให้เกิดโรคนี้เลย
ในปัจจุบัน นักวิทยาศาสตร์ได้หันเหความสนใจไปศึกษาเรื่องอื่นกันแล้ว มีเพียงน้อยราย เท่านั้น ที่ยังศึกษาเกี่ยวกับ aluminum ว่า อาจมีอันตรายเกิดขึ้นได้
Genetics (Heredity)
นักวิทยาศาสตร์หลายนายรู้ว่า พันธุกรรม (genes) มีส่วนในการทำให้เกิดโรค Alzheimer’s
มี Gene อยู่สองชนิดที่ก่อให้เกิดโรค Alzheimer’s นั่นคือ:
• Risk Gene
• Deterministic Gene
คนที่เป็นโรค Alzheimer’s จะมี gene ทั้งสองนี้
Risk Gene:
คนที่มี Risk Genes มีโอกาสที่จะทำให้เกิดเป็นโรค Alzheimer’s ได้ แต่เขาก็ไม่รับ รองว่า คนไข้จะเกิดโรคได้ทุกคน
นักวิทยาศาสตร์ได้พบว่า มี Risk gene จำนวนไม่น้อย ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับโรค Alzheimer’s
Gene ตัวที่มีส่วนทำให้เกิดโรคได้มากที่สุด ได้แก่ Gene ที่มีชื่อเรียก apolipoproteinE- e4 (APOE –e4)
นักวิจัยประเมินว่า gene APOE-e4 มีส่วนทำให้เกิดโรค Alzheimer’s ได้ประมาณ 20 – 25 %
APOE-e4 เป็น gene ตัวหนึ่งที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่มของมัน ( APOE-e2,APOE-e3)
เขาพบอีกว่า gene APOE-e4 เป็น gene ที่พบเห็นในคนไข้ที่เป็นโรคดังกล่าวที่มีอายุน้อยกว่าปกติ
Deterministic gene:
เป็น gene ที่ก่อให้เกิดโรค Alzheimer’s ใครก็แล้วแต่ที่มี gene ตัวนี้มีโอกาสเกิดโรค อย่างแน่นอน
นักวิทยาศาสตร์ ได้ค้นพบ deterministic genes สามตัวที่ทำให้เกิดโรค Alzheimer’s :
• amyloid precursor protein (APP)
• presenilin-1(PS-1)
• presenilin-2 (PS-2)
เมื่อคนไข้รายใดเป็นโรค Alzheimer’s จาก gene ทั้งสาม เราเรียกคนๆ นั้นเป็น “autosomal dominant Alzheimer’s disease (ADAD) บางทีเรียกว่า
“Familial Alzheimer’s disease”.
อาการของคนไขพวกนี้ จะเกิดก่อนอายุ 60 และบางทีอาจเกิดในช่วง 30 หรือ 40
คนไข้ Alzheimer’s ที่มี Deterministic genes มีน้อยกว่า 5 % เท่านั้น.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น