(cont.)
โรคสมองเสื่อมอาจเกิดจากสาเหตุมากมาย บางอย่างบางชนิด หากเรารู้ และสามารถ ทราบได้ไว เราอาจรักษาให้หายได้ นั่นเป็นพวกที่เราเรียกว่า Reversible dementia
อีกพวก เป็นพวก เมื่อเกิดขึ้นแล้ว มันจะเลวลงเรื่อยๆ ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ พวกนี้เขาเรียกว่า Irreversible dementia
กลุ่ม (สาเหตุ) ที่สามารถทำให้หายได้
(Reversible dementia)
คนไข้ที่เป็น dementia เป็นพวก ซึ่งสามารถ รักษาให้หายได้ ถ้าแพทย์สามารถรู้ และให้การรักษาได้ทัน
กลุ่มโรคต่างๆ ที่แพทย์สามารถรักษาได้ เช่น การอักเสบต่าง ๆ รวมถึงความบกพร่องใน ระบบภูมิคุ้มกัน, โรคต่อมไร้ท่อ (ไทรอยด์), ขาดสารอาหาร, ปฏิกิริยาของยา, เลือดตกใน สมอง , เนื้องอกในสมอง , จากสารพิษ, สมองขาดออกวิเจน และโรคของหัวใจ และปอด
ภาวะหรือโรคต่าง ๆ ที่กล่าวมา หากแพทย์ตรวจพบได้เร็ว และให้การรักษาได้ทัน สามารถ รักษาให้หายได้
Progressive Dementias
เป็นกลุ่มที่สมองของคนเราเสื่อมลงอย่างต่อเนื่อง เมื่อเวลาผ่านไป...แย่อย่างเดียวเท่านั้น โรคที่จัดในกลุ่มนี้ ได้แก่:
• Alzheimer’s Disease
โรคนี้ เกิดขึ้นได้เมื่อเซลล์ของสมองถูกทำลายไป โดยเราไม่ทราบว่า อะไรทำให้ เซลล์สมองถูกทำลายไป ในคนพวกนี้ เราพบว่ามีความผิดปรกติสองบางอย่างเกิด ขึ้นกับสมอง ชนิดหนึ่งนั้น เป็น “คราบ” (plague) ของสารโปรตีนมีชื่อ Beta-amyloid จับกันเป็นกลุ่มก้อน
อีกพวกนี้ มีโปรตีน มีชื่อว่า “Tau” อัดกันเป็นกลุ่มเหมือนขดลวด ที่ไม่รู้ว่าส่วนไหนเป็นส่วนไหน...เป็นเหตุให้เซลล์สมองตายไป
ใครเป็นโรคนี้ มันจะเสื่อมลงอย่างช้า อย่างต่อเนื่อง ได้ 5 – 10 ปี จะทำให้ความสามารถด้านความคิดลดลงอย่างช้าๆ
สุดท้าย สมองไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ
• Lewy body dementia.
คนที่เป็นโรคความจำเสื่อมชนิดนี้ เมื่อคนไข้ตายไป เอาเนื้อสมองมาตรวจดู จะพบก้อนโปรตีน ชื่อ Lewy body มันอัดตัวกันเป็นก้อนขึ้นในเนื้อสมองของคนที่เป็นโรค Lewy body dementia
ที่น่าสนใจก็คือ เจ้าก้อนโปรตีนชื่อ Lewy body นี่ ยังพบเห็นในคนที่เป็นโรค Alzheimer’s และ Parkinson’s อีกด้วย
อาการของคนที่เป็นโรค Lewy body dementia มีลักษณะอาการเหมือนกับคนที่เป็นโรค Alzheimer’s แต่ที่มันแตกต่างกัน คือ อาการของเขาจะเป็นๆ หายๆ (fluctuation) เช่น ความคิด ความสับสนที่เกิด บางวันปกติ บางวันไม่ชัด เหมือนโทรทัศน์เครื่องเก่าเก็บ บางขณะชัดแจ๋ว บางขณะไม่ชัด อยากเรียกให้ช่างเอาไปซ่อมซะที...แต่พอช่างมาถึง มักลับชัดขึ้นมา เลยทำให้เราไม่อยากเสียค่าซ่อมโทรทัศน์อย่างนั้นแหละ
นอกจากนี้ คนไข้ยังมีอาการของภาพหลอน (visual hallucination) และมีอาการเหมือนคนเป็นโรค parkinson’s เช่น มีอาการสั่นเทา (tremorฉ) และข้อแข็งเกร็ง (rigidity)..
• Ischemic vascular dementia (IVD):
เป็นโรคสมองเสื่อมชนิดที่สองที่เราพบ รองจากโรค “แอลไซเมอร์” ซึ่งทำให้เกิด โรคสมองเสื่อม แล้วทำให้มีกลุ่มอาการ dementia ขึ้น
คนไข้พวกนี้จะมาด้วยอาการทางสมองที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน (sudden onset) หรือค่อยๆ เกิดการสูญเสียการทำงานของสมองส่วนที่ทำหน้าที่ด้าน “ความนึกคิด” (cognitive skill)
ซึ่งเป็นส่วนของการปฏิบัติงาน (executive functions) เช่น การวางแผน การปฏิบัติ และเริ่มลงมือการทำงานนั้น
ส่วนที่ชนิดอื่นๆ จะเป็นตัวที่ทำให้ค่อยๆ เกิดอย่างช้า ซึ่งจะทำให้ความคิด และการ ปฏิบัติงานของค่อยๆ เสียไปอย่างช้าๆ
• Frontotemporal dementia (FTD)
คนไข้ที่เป็น FTD เป็นภาวะการณ์เสื่อมสลายของเซลล์สมองตรง สมองส่วนหน้า(frontal) และส่วนที่เป็น anterior temporal lobe ซึ่งมีหน้าที่ในการควบคุมด้านเหตุผล (reasoning), บุคลิกภาพ (personality) , การเคลื่อนไหว (movement), คำพูด (speeches),ภาษา (language) และความสง่างามด้านสังคม (social grace) และบางส่วนเกี่ยวกับความจำ (memory)
อาการของคนไข้ที่เป็นโรคนี้ อาจทำให้แพทย์เข้าใจผิด คิดว่ามีปัญหาด้าน”จิต ประสาท” (psychological) หรือ ปัญหาที่พื้นฐานด้านอารมณ์(emotional- based problems)
คนไข้ที่เป็นโรคนี้ มักจะเกิดในคนอายุมากกว่า 45 และน้อยกว่า 65
อาการที่ปรากฏ จะออกมาในสองรูปแบบ: มากไป(overactive) หรือน้อยไป (inactive)
พวก overactive ไม่อยู่นิ่ง (restless) เช่น มีอาการหุนหันพลันแล่นในการ ตัดสินปัญหาด้านสังคม
อีกรูปแบบ มีอาการตรงข้ามกับที่กล่าว คือมีอาการเฉื่อยชา (apathy) อารมณ์
ทื่อ ๆ
• Parkinson’s dementia
เมื่อใครก็ตามถูกเรียกว่า เป็น Parkinsonism ย่อมหมายความว่า คนๆ นั้นเกิดมี อาการ และอาการแสดงร่วมกันดังนี้ มีอาการสั่น (tremor) เกร็ง (rigidity) เคลื่อนไหว้ช้า (slow movement) และ ท่าทางการเดินเหินไม่มั่นคง (unsteady gait)
มีโรคประสาทหลายอย่าง ที่มีลักษณะของ parkinsonism รวมทั้งพวกที่ทำให้ เกิดภาวะ dementia
Progressive Supraneurclear palsy (PSP)
คนไข้ที่เป็นโรค PSP มักจะแสดงอาการให้เราได้เห็นสามประการด้วยกัน คือ การเสียความสมดุลไปอย่างช้าๆ (gradual loss in balance) เช่น เดินลำบาก (trouble walking) และไม่สามารถควบการเคลื่อนไหวของลูกตาได้
นอกจากอาการแสดงทั้งสามที่กล่าวมา เนื่องจากมันเป็นโรคที่เกี่ยวกับการ เสื่อมของสมอง มันย่อมมีอาการทางสมองที่เสื่อมไปด้วย เช่น การเคลื่อน ไหวลำบาก พฤติกรรมที่เปลี่ยนไป มีปัญหาเรื่องการพูด และการกลืนอาหาร
เนื่องจากเป็นโรคที่พบน้อย อาจทำให้เข้าใจผิดว่า เป็นโรค Parkinson’s ได้ แต่การตอบสนองต่อการรักษา และอาการแสดงของโรคแตกต่างกัน...จึง ไม่เป็นการยากที่จะทำการวินิจฉัย
• Mixed Dementias. ในบางโอกาส ปรากฏว่ามีโรคสองโรคเกิดร่วมกันในคน ๆ เดียวได้ เช่น โรค Alzheimer’s ร่วมกับโรค Vascular dementia หรือ โรค Alzheimer’s ร่วมกับโรค Lewy body dementia
• Other diseases นอกเหนือจากนี้ ยังมีโรคอีกหลายโรคที่ก่อให้เกิดอาการ dementia ได้ เช่น Karsakoff’s syndrome, Binswanger’s disease, HIV /AIDs และ Creutzfeldt-Jakob disease (CJD)
นอกจากนี้ คนไข้ที่มี dementia ยังอาจพบในคนไข้ที่เป็นโรค Huntington’s , Motor neuron disease, Multiple sclerosis
Next >
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น