ได้กล่าวมาในตอนต้นว่า ในขณะที่เราได้วินิจฉัยโรคว่า เป็น Small cell lung cancer
นั้น มันได้แพร่กระจายไปที่อื่นเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
ซึ่งแตกต่างจากมะเร็งปอดที่มีเซลล์ขนาดใหญ่
ดังนั้น จึงทำให้มะเร็งดังกล่าวไม่สามารถรักษาให้หายได้ด้วยวิธีศัลยกรรม
อย่างไรก็ตาม มะเร็งชนิดนี้สามารถจัดการได้ด้วย “เคมีรักษา” หรือรักษาได้
ด้วยการฉายแสงรังสี...
เป็นมะเร็งของปอดที่พบได้เพียง 15 % ของมะเร็งปอดทั้งหมด
Lung cancer : Risk factors
ท่านมีโอกาสเกิดเป็นมะเร็งของปอดได้ เมื่อท่านสัมผัสกับปัจจัยเสียวต่อไปนี้:
§ Smoke. การสูบบุหรี่ เป็นปัจจัยหลักที่นำไปสู่การเกิดมะเร็งของปอด
ผลจากการศึกษาพบว่า คนสูบบุหรี่มีโอกาสเกิดมะเร็งปอด
ได้มากกว่าคนไม่สูบบุหรี่ถึง 13 เท่าตัว
§ Breathe tobacco smoke. คนที่ไม่สูบบุหรี่เลย แต่สูดควันบุหรี่ของ
คนอื่นปอดตัวเอง จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปอดได้เช่นกัน
· Are exposed to radon gas. แก๊สกัมมันตภาพรังสี (Radon) เป็นแก๊สไร้สี
ไร้กลิ่นที่พบในพื้นดิน ซึ่งแทรกผ่านพื้นของบ้าน หรือตึกที่อยู่อาศัย
และสามารถปนเปื้อนน้ำดื่ม...การสัมผัสแก๊ส radon สามารถทำให้เกิดเป็นมะเร็งปอดได้
และถือเป็นปัจจัยรองจากควันบุหรี่
เราไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่า การมีแก๊สเรดอนในปริมาณสูง จะทำให้คนไม่สูบบุหรี่
เป็นมะเร็งปอดได้หรือไม่ แต่ที่แน่ๆ ก็คือ การสัมผัสแก๊สเรดอน สามารถทำให้เกิด
มะเร็งของปอดในคนที่สูบบุหรี่ และคนที่สูดควันบุหรี่เป็นประจำในปริมาณสูงได้
เป็นส่วนประกอบของเบรกรถยนต์, แผ่นกระเบื้องปูพื้นห้อง
อันตรายจาก asbestos ดูเหมือนจะมีมากกว่าคนสูบบุหรี่เสียอีก
นอกจากนั้น การสัมผัสกับสารดังกล่าว ยังทำให้เกิดโรค mesothelioma
ซึ่งเป็นมะเร็งที่พบน้อย แต่เมื่อเป็นแล้วมักตายสถานเดียว โดยมันจะเริ่ม
เกิดขึ้นที่ทรวงอก มีลักษณะเหมือนมะเร็งของปอด
สารพวกนี้ได้แก่ ยูเรเนียม, อารซีนิก, ไวนิลคลอไรด์, นิกเกิลโครเมท,
แก๊สมัสตาด, แก๊สลิน และควันดำจากรถยนต์
อาการ (Symptoms)
มีคนไข้จำนวนหนึ่งที่เป็นมะเร็งปอด จะถูกพบในขณะที่ไม่มีอาการ แต่พบได้จาก
การตรวจเอกซเรย์ปอด, ตรวจ CT scans เพื่อวัตถุประสงค์อย่างอื่น
คนที่เป็นมะเร็งปอด จะมีอาการอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่างดังต่อไปนี้
§ มีอาการไอไม่หายสักที
§ ไอมีเลือดติด
§ หายใจมีเสียง “
§ หายใจหอบ
§ หายใจลำบาก
§ เจ็บหน้าอก
§ มีไข้
§ กลืนอาหารลำบาก
§ เสียงแหบ
§ น้ำหนักตัวลด
§ เบื่ออาหาร
ถ้ามะเร็งปอดแพร่กระจายไปนอกปอด สามารถทำให้เกิดอาการอย่างอื่น ยกตัวอย่าง
เช่น มีอาการปวดกระดูกหากมะเร็งแพร่กระจายไปกินกระดูกเข้า
มะเร็งปอดชนิดเซลล์ตัวเล็กบางชนิด อาจปล่อยสารเคมีบางอย่างออกมา
ซึ่งสามารถเปลี่ยนส่วนประกอบของสารเคมีในร่างกาย เช่น ทำให้ระดบของ
Sodium และ calcium ในกระแสเลือดผิดปกติได้ ซึ่งจะถูกนำไปใช้วินิจฉัย
มะเร็งของปอดชนิดเซลล์ตัวเล็ก
อย่างไรก็ตามอาการต่างๆ ที่กล่าวมา สามารถเกิดจากโรคอื่นๆ ได้
การวินิจฉัย (Diagnosis)
แพทย์จะสงสัยว่า คนไข้รายใดเป็นมะเร็งของปอดหรือไม่ โดยเขาอาศัย
ข้อมูลจาก
§ อาการของท่านเอง
§ ประวัติการสูบบุหรี่
§ อยู่ใกล้คนสูบบุหรี่
§ อยู่ใกล้ หรือสัมผัสกับสาร asbestos หรือสัมผัสกับสารก่อมะเร็งชนิดอื่น
ในการมองหาหลักฐานเพื่อชี่บ่งว่า เป็นมะเร็งหรือไม่ ?
แพทย์จำทำการตรวจร่างกายของท่าน ตรวจทรวงอก และปอดด้วยการตรวจด้วย
เครื่องมือพิเศษ เพื่อดูภาพของก้อนที่ปรากฏในปอด
ในคนไข้ส่วนใหญ่ แพทย์จะทำการตรวจคนไข้ด้วยเอกซเรย์ปอกด
ถ้าภาพที่ได้ ส่อให้เกิดความสงสัย... แพทย์จะทำการตรวจด้วย CT scans
ซึ่งสามารถสร้างรายละเอียดด้วยภาพของปอด ทำให้เรายืนยันได้ว่า
มะเร็งมีตำแหน่ง และขนาดของมะเร็งปอดได้
นอกจากนั้น แพทย์อาจสั่งตรวจ magnetic resonance imaging (MRI) scans
หรือ Positron emission tomography (PET) scans
MRI scans สามารถให้รายละเอียดด้วยภาพของอวัยวะในร่างกายของคนเรา
โดยการใช้คลื่นวิทยุ (radio wave) ไม่ใช่เอกซเรย์
ส่วนการตรวจด้วย PET scans จะทำการตรวจการทำงานของเนื้อเยื่อได้มากกว่า
กายภาพ ซึ่งมะเร็งของปอดมีแนวโน้มที่จะแสดง metabolic activity สูงกว่าปกติ
ถ้าแพทย์สงสัยว่า คนไข้เป็นมะเร็ง แพทย์จะทำการตรวจอย่างอื่นเพื่อ
การวินิจฉัยมะเร็ง, ชนิดของมะเร็ง, และตรวจสอบดูว่ามะเร็งแพร่กระจายไปที่ใด
ซึ่งการตรวจเหล่านั้นได้แก่:
§ Sputum sample. เอาเสมหะไปทำการตรวจหาเซลล์มะเร็ง
ซึ่งสามารถตรวจดูเซลล์มะเร็ง ว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ เซลล์ที่ปรากฏเป็นเซลล์ขนาด
เล็ก หรือเซลล์ขนาดใหญ่
ปาก เข้าทางเดินอากาศเข้าสู่ปอด ที่ปลายท่อจะมีกล้องสามารถทำให้แพทย์ผู้ทำ
การตรวจสามารถมองเห็นเนื้อมะเร็งได้ จากนั้น แพทย์สามารถตัดเอา
ชิ้นเนื้อไปทำการตรวจได้
§ Mediastinoscopy. เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ใช้เครื่องมือมีลักษณะเป็นท่อ เพื่อ
ทำการตัดเอาต่อมน้ำเหลือง ที่อยู่บริเวณของปอดทั้งสองไปทำการตรวจหามะเร็ง
ซึ่งสามารถบอกได้ว่า มะเร็งกระจายออกนอกปอดแล้ว
§ Fine-needle aspiration. นอกจากนั้น เรายังอาศัย CT scans ใช้เข็มเจาะ
เอาชิ้นเนื้อไปทำการตรวจได้
§ Thoracentesis. นอกจากนั้น การสอดท่อ หรือใช้เข็มเจาะเข้าปอดเอาน้ำในช่อง
ปอดมาทำการตรวจหาเซลล์มะเร็งได้
§ Video-assisted thoracoscopic surgery (VATS). เป็นวิธีการสอดใส่ท่อที่มี
กล้องติดที่ปลาย โดยสอดผ่านรอยแผลเล็กๆ เข้าสู่ทรวงอก เข้าสู่ช่องระหว่างผนัง
ของทรวงอก และขอบของปอด
ซึ่งแพทย์สามารถตรวจหามะเร็งที่อยู่บริเวณขอบของปอด
และตัดเอาชิ้นเนื้อไปทำการตรวจได้
ซึ่งกระจายไปยังกระดุก สมอง ส่วนอื่น ของร่างกายได้
ภายหลังจากการวินิจฉัยได้ว่า คนไข้เป็นมะเร็ง...
ต่อไปเราจะจัดให้เป็นระยะ (stages) ซึ่งมะเร็งปอดชนิดเซลล์ตัวใหญ่
จะมีความแตกต่างจากมะเร็งปอดชนิดเซลล์ตัวเล็ก
Non-small cell lung cancer
การตรวจหา “ระยะ” ของมะเร็งปอดชนิดที่เป็นเซลล์ขนาดเล็ก จะสะท้อนให้ทราบ
ว่ามะเร็งได้กระจายไปไกลแค่ใด
ระยะ (Stage) ของมะเร็งจากระยะที่หนึ่ง ถึงระยะที่สี่ ยังแบ่งเป็นสองกลุ่ม A&B
§ Stage I ขนาดของมะเร็งเล็ก ไม่รุก้ำเนื้อเยื่อที่อยู่รอบข้าง หรือกระจายไปที่อื่น
§ Stage II & III มะเร็งจะกระจายไปยังเนื้อเยื่อที่อยู่บริเวณรอบๆ
§ หรือกระจายไป ยังอวัยวะอื่น
§ Stage IV มะเร็งกระจายไปยังพื้นที่นอกทรวงอก
Small Cell Lung Cancer
สำหรับมะเร็งปอดชนิดเซลล์มะเร็งมีขนาดเล็ก
เชี่ยวชาญหลายนายจะแบ่งมะเร็งเป็นสองกลุ่ม ดังนี้
§ ระยะที่มะเร็งจำจำกัดตัวเองอยู่ในปอดข้างใดข้างหนึ่ง และต่อมน้ำเหลืองบริเวณ
ใกล
§ ระยะที่มะเร็งกระจายไปไกลนอกปอด หรือส่วนอื่นของทรวงอก หรืออวัยวะอื่นๆ
การรู้ว่าคนไข้เป็นมะเร็งปอดชนิดใด (non-small cell & small cell)
และอยู่ในระยะไหน จะช่วยให้แพทย์พิจารณาว่า จะรักษาด้วยวิธีการใดจึงจะดีที่สุด
เช่น รักษาด้วยการาตัด หรือรักษาด้วยเคมีบำบัด
ส่วนรายที่เป็นมากๆ โอกาสที่จะหายมีได้น้อย หรือไม่มีเลย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น