Diabetes and Stroke

ภาวะเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงสมองเกิดการอุดตัน 

และทำให้สมองถูกทำลายไปเราเรียกภาวะดังกล่าวว่า “stroke”

ผลจากการศึกษาพบว่า  ใ

นคนไข้เป็นโรคเบาหวานจำนวน 2 ใน 3

จะตายจากภาวะเส้นเลือดในสมองเกิดการอุดตัน หรือเป็นโรคหัวใจ

การควบคุมให้ระดับน้ำตาล,  ความดันโลหิต  และไขมันในกระแสเลือดให้อยู่ในระดับปกติ  ถือเป็นการเพิ่มโอกาสไม่ให้เกิดภาวะ

สมองถูกทำลายจากเส้นเลือดอุดตันได้

ภาวะสมองถูกทำลาย (stroke) จากเส้นเลือดแดงถูกอุดตัน:

บางครั้งเราเรียกว่าภาวะสมองถูกทำลายเพราะเส้นเลือดอุดตันว่า -

“brain attack”  เมื่อเกิดขึ้นแล้ว  มันยังสามารถทำให้เกิดปัญหาอย่างอื่น 

เช่น อัมพาติ, มีปัญหาทางด้านความนึกคิด, และปัญหาด้านอารมณ์

โรคเบาหวานมันมีส่วนเกี่ยวข้องกับ

การเกิดภาวะเส้นเลือดสมองอุดตันได้อย่างไร ?

ถ้าท่านเป็นโรคเบาหวาน...

ท่านมีโอกาสเป็นอย่างมากที่จะเกิดภาวะสมองถูกทำลาย
จากเส้นเลือดแดงอุดตัน (stroke) และเกิดโรคหัวใจขาดเลือด (heart attack)

ตามเป็นจริง  2  ใน 3  ของคนเป็นโรคเบาหวาน  มีโอกาสตาย
จากภาวะเส้นเลือดสมองถูกอุดตัน (stroke)  และ/หรือ โรคหัวใจ (heart disease)

แต่ท่านสามารถลดโอกาสไม่ให้เกิดปัญหาดังกล่าวได้  โดยให้ความสนใจดูแลหัวใจ

และเส้นเลือดให้ดี

เราจะทราบได้อย่างไรว่า... 

เรามีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเส้นเลือดของสมองถูกอุดตัน ?

เพียงแค่เป็นโรคเบาหวาน  ก็เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรค...

แต่ความเสี่ยงจะมากยิ่งขึ้นเมือท่านตกอยู่ภายใต้ภาวะต่อไปนี้:

§  ความดันโลหิตสูง

§  มีระดับไขมัน cholesterol ในเลือดสูง

§  สูบบุหรี่

§  มีประวัติการเกิดภาวะเส้นเลือดไปเลี้ยงสมองอุดตันมาก่อน

หรือเกิดภาวะดังกล่าวชั่วระยะสั้น ๆ (TIA)

    บางครั้งเราเรียก mini-stroke

§  มีประวัติของสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคสมองถูกทำลาย

(stroke) หรือเกิดภาวะ  min-stroke หรือ TIAs

เราไม่สามารถเปลี่ยนประวัติทางครอบครัวของเราได้เลย...

แต่ในการดูแล-รักษาโรคเบาหวาน และภาวะต่าง ๆ ที่มาพร้อมกับโรคเบาหวาน

ท่านสามารถป้องกันไม่ให้เกิดภาวะเส้นเลือดของสมองถูกอุดตันได้

เราสามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองถูกอุดตัน ?

ท่านสามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้

โดยควบคุมระดับน้ำตาล,ความดันโลหิต และระดับไขมัน (cholesterol)

ลงสู่ระดับปกติ  โดยอาศัยการควยคุมอาหาร, การออกกำลังกาย

ตลอดรวมถึงรักษาด้วยยา

การเลิกสูบบุหรี่ก็จัดเป็นเรื่องสำคัญเช่นกัน...

ดังนั้นเราจะเห็นว่า  ทุกขั้นตอนที่กล่าวมา  ย่อมสามารถช่วยให้ท่าน

รอดพ้นจากการเกิดภาวะอันไม่พึงต้องการ (stroke & heart diease ) ได้

มีอาการแสดงอะไร  ที่เตือนให้ทราบว่า...สมองถูกทำลาย....?

อาการแสดงเตือนให้เราทราบว่า  สมองถูกทำลายจากเส้นเลือดอุดตัน

ซึ่งจะเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน  ได้แก่:

§  มีการอ่อนแรง หรือมีอาการชาด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย

§  มีปัญหาในด้านความเข้าใจ หรือเกิดความสับสนอย่างฉับพลัน

§  มีความลำบากในการพูด

§  เกิดอาการวิงเวียน, สูญเสียการทรงตัว และมีปัญหาในการเดิน

§  มีปัญหาในการมองเห็นของตาด้านใดด้านหนึ่ง หรือทั้งสองข้าง

§  เห็นภาพซ้อน

§  ปวดศีรษะอย่างแรง

ในบางครั้ง  อาการที่กล่าวมา  อาจมีอาการเพียงหนึ่ง

หรือหลายอ่างปรากฏขึ้นอย่างฉับพลัน  และก็หายไป  ภาวะเช่นนี้เรียกว่า  TIA

เป็นภาวะที่เกิดจากเส้นเลือดไปเลี้ยงสมองถูกอุดตันในช่วงสั้น ๆ เท่านั้น

ซึ่งหมายความว่า  เขาอาจมีความเสี่ยงต่อเกิดภาวะสมองถูกทำลายในอนาคตได้

   

เราจะทราบได้อย่างไรว่า 

คนไข้เกิดภาวะสมองถูกทำลาย (stroke) ?

เมื่อเกิดมีความสงสัยว่า

เส้นเลือดแดงของสมองอุดตันจนทำให้เกิดการทำลายสมอง  เรามี

การตรวจหลายอย่างเพื่อยืนยันความสงสัยของเรา:

§  แพทย์จะทำการตรวจร่างกายของท่าน 

เพื่อตรวจดูการเปลี่ยนแปลงในการทำงานของร่างกายของท่าน

ยกตัวอย่าง  แพทย์จะตรวจดูการเคลื่อนไหวของแขน & ขา

นอกจากนั้น  แพทย์ยังจะตรวจดูการทำงานของสมอง 

เช่น ความสามารถในการอ่านหนังสือ  หรืออธิบายรูปภาพ

การตรวจด้วยภาพ (imaging) CT หรือ MRI สามารถตรวจภาพ

ของสมอง  การตรวจด้วยคลื่นเสียง (ultrasound) สามารถ

เห็นภาพของหลอดเลือด carotid arteries 

ซึ่งเป็นเป็นเลือดแดงนำเลือดจากหัวใจสู่สมอง

§  การตรวจส้นเลือดแดงของสมอง (cerebral ateriogram) เป็น

การตรวจดูเส้นเลือดแดงด้วยการสอดสายยางเส้นเล็ก ๆ ผ่านเข้า

ไปในเส้นเลือดแดงของสมอง...เป็นการตรวจดูว่า

เส้นเลือดแดงดังกล่าวมีความผิดปกติหรือไม่ (แคบ หรืออุดตัน)

การรักษาภาวะสมองถูกทำลายจากเส้นเลือดแดงถูกอุดตัน

เมื่อคนไข้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่า สมองถูกทำลายจากเส้นเลือดอุด

ตัน (stroke)  จะต้องได้รับยาสลายก้อนเลือดที่อยู่ในสมองทันที

(clot-busting) โดยจะให้ภายในไม่กี่นาทีหลังเกิดเหตุ

เพื่อให้การทำลายสมองเกิดได้น้อยที่สุด

  

การรักษาด้วยกรรมวิธีศัลยกรรมอาจจำเป็น....

ในกรรมวิธีการรักษาด้วยศัลยกรรม...

ปรากฏว่า  มีให้เราเลือกได้หลายวิธีเพื่อใช้รักษาภาวะเส้นเลือดถูกอุดตัน

ซึ่งได้แก่:

§  Carotid artery surgery:

บางครั้งเราเรียกว่า  endarterectomy เป็นการผ่าตัดเส้นเลือด

 ซึ่งถูกนำมาใช้ในการกำจัดเอาก้อนไขมันที่อยู่ภายในเส้นเลือด 

เพื่อให้การไหลเวียนของกระแสเลือดสู่สมองได้ดีขึ้น

§  Carotid stenting:

เป็นการผ่าตัดเพื่อกำจัดเอาส่วนที่อุดตันเส้นเลือดแดงสู่สมองออกไป

ซึ่งกระทำได้โดยใช้ท่อเล็ก ๆ มี balloon ติดไว้ที่ปลายท่อดังกล่าว

เมื่อสอดผ่านบริเวณที่แคบ หรือมีการอุดตัน  เขาจะทำให้ balloon

พองตัวขึ้น  ซึ่งจะทำให้เส้นเลือดขยายตัว หลังจากนั้น  เขาจะใส่ stent

วางไว้ตรงบริเวณที่ทำให้ขยายเรียบร้อยแล้ว  เป็นการทำให้เส้นเลือดเปิด

ให้เลือดไหลผ่านสู่สมองได้ดีขึ้น

การรักษาอย่างอื่น

ภายหลังจากการเกิดภาวะสมองถูกทำลาย (stroke)…

มีการรักษาหลายอย่างถูกนำมาใช้กับคนไข้ ซึ่งได้แก่ การฟื้นฟูสมรรถภาพบำบัด

(rehabilitation therapy) เพื่อทำให้การทำงานฟื้นตัว หรือช่วยให้

คนไข้เรียนรู้สิ่งที่เสียไปให้กลับมาเหมือนเดิม

นอกจากกายภาพบำบัด, อาชีวะบำบัดแล้ว  การฝึกพูด และจิตบำบัดอาจนำ

มาใช้กับคนไข้ดังกล่าว (stroke) ด้วย

ขั้นตอนต่าง ๆ จะถูกนำมาใช้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดมีปัญหาในอนาคตได้

เช่น  การเลิกสูบบุหรี่,  วางแผนการด้านอาหารการกิน, การบริหารร่างกาย,

และยารักษาเพื่อจัดการกับระดับน้ำตาลในกระแสเลือด,  ระดับความดัน

และระดับไขมัน cholesterol ที่สูงให้ลดลงสู่ระดับปกติ

http://www.diabetes.org/