Many people know nothing about kidney disease

“ไม่บอกก็ไม่รู้...”

เป็นประโยคที่เรา-ท่านต่างเคยได้ยินมาแล้ว

โรคไตเป็นโรคหนึ่ง ที่ไม่เหมือนโรคอื่น ๆ เพราะส่วนใหญ่แล้ว
มันไม่ค่อยจะมีอาการปรากฏให้เจ้าตัวได้รู้เลย  
จนกว่ามันกลายสภาพเป็นโรคที่อยู่ในระยะสุดท้ายแล้ว

ด้วยเหตุผลดังกล่าว  รวมถึงเหตุผลอื่น ๆ...

ถ้าจะกล่าวว่า  เป็นเรื่องสำคัญก็คงไม่ผิดที่จะกล่าวว่า

เราจำเป็นต้องรู้ว่า  อะไรคือความเสี่ยง (risks) ต่อการทำให้เกิดโรคไตได้บ้าง ?  

ไม่แต่เท่านั้น  เราจะต้องทำให้ไตของเรามีสุขภาพที่ดีให้ยาวนานที่สุดอีกด้วย   
โดยมีขั้นตอนสำคัญที่จำเป็นต้องได้รับตรวจเช็ค

และการตรวจที่ว่า ยิ่งมีความสำคัญมากขึ้นสำหรบกลุ่มคนที่มีความเสี่ยง

สูง  เช่นคนเชื้อชาตินิโกร...

โดยแพทย์จtทำการตรวจเช็ควิธีการง่าย ๆ เพื่อตรวจดูว่า เป็นโรคไต

หรือไม่  ดังนี้:

§  ตรวจวัดดูระดับของ serum creatinine เพื่อนำไปตรวจสอบดู

การทำงานของไตทำการกรองเอาของเสียออกจากร่างกาย

เรียกว่า estimated glomerular fitration rate (GFR)

§  ตรวจวัดดูระดับของ protein ที่อยู่ในปัสสาวะ  การมีระดับของ

Protein ในปัสสาวะสูงย่อมแสดงให้ทราบว่า ไตทำงานได้ไม่

เป็นปกติ

§  ตรวจวัดดูระดับความดันโลหิต (blood pressure)

§  ตรวจตรวจสอบประวัติว่า:

o   ท่านมีโรคเบาหวานหรือไม่ ?

o   มีความดันโลหิตสูงหรือเปล่า ?

o   มีโรคหัวใจไหม ?

o   ตลอดรวมถึงประวีติของครอบครัว เช่น  พ่อ-แม่  พี่น้อง
    มีโรคไตหรือไม่ (โรคไตอาจมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรม)

ถ้าท่านตอบว่า “มี” ต่อคำถามข้อใดข้อหนึ่ง...

ท่านตกอยู่ในความเสี่ยงต่อการเกิดโรคแล้วละ!

และเป็นเรื่องของท่านที่จำเป็นต้องได้รับการตรวจดู

สภาพการทำงานของไต

เป็นหน้าที่ของแพทย์ผู้ทำการรักษาท่าน จะทำการสั่งให้มีการตรวจการ

ทำงานของไต (ของท่าน) ด้วยวิธีการง่าย ๆ สองอย่าง

หนึ่ง: เป็นการตรวจดูสมรรถภาพการกรองเอาของเสีย (glomerular

Filtration rate) และ สอง: เป็นการตรวจดูระดับ protein ที่ถูกขับออก

ทางปัสสาวะ (urine protein)

§  GFR (Glomerular filtration rate):

เป็นการตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการณ์  ดูการทำงานของไตที่ทำ

การกรองเลือดที่ไหลผ่านไตทุกหนึ่งนาที  
เราตั้งชื่อว่า glomerular filtration rate  
การตรวจชนิดนี้จะบอกให้เราได้ทราบว่า ไตของเราทำงานได้ดีแค่ใด ?

ถ้าค่าที่วัดได้พบว่า  GFR มีค่า 60 หรือมากกว่า

ถือว่าไตทำงานเป็นปกติ  แต่ถ้าเมื่อใดค่าของ GFR มีค่าตำกว่า

60 อาจหมายความว่า ท่านเป็นโรคไตก็ได้

ท่านไม่สามารถทำให้ค่าของ GFR ขึ้นสูงได้ 

แต่ท่านสามารถทำให้ค่าของ GFR ไม่ลดต่ำลงได้

§  Urine Protein

การตรวจดู protein ที่ถูกขับออกทางปัสสาวะ 

ซึ่งอาจเป็นตัวบ่งชี้ให้ทราบว่า  เป็นอาการแสดงของโรคไตได้

โดยที่มี protein รั่วออกทางปัสสาวะเมื่อไตถูกทำลายไป

การตรวจดู protein ที่รั่วออกทางปัสสาวะมีหลายชื่อด้วยกัน

เช่น check fo proteinuria, albumiuria

หรือ microalbuminuria  และอาจเรียกว่า

urine albumin-to-creatinine ratio ก็ได้ 
(วัดค่าของ creatinine  และ albumin ในปัสสาวะ)

การรักษาโรคไต (Treating Kidney Disease)

โรคไตมักเป็นโรคทีมีการดำเนินFi8อย่างต่อเนื่อง

ซึ่งหมายความว่า  ไตมีการถูกทำลาย  และมีแนวโน้มที่จะเป็น

การทำลายอย่างถาวร ... ไม่มีทางหวนกลับเป็นปกติได้

 

ยังถือว่าเป็นเรื่องดี  ที่เราสามารถรักษาโรคไตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

แต่มีข้อแม้ว่า  เราจะต้องตรวจพบได้ตั้งแต่ระยะแรกเท่านั้น

ซึ่งเรื่องนี้ถือว่าเป็นเรื่องสำคัญเป็นอย่างมาก

เพราะโรคไตยังเป็นตัวอันตรายต่อการเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคหัวใจ

(heart attack)  และโรคสมอง (stroke) ได้สูงอีกด้วย

 

สำหรับคนที่เป็นโรคเบาหวาน...

การตรวจดูระดับน้ำตาลในกระแสเลือดเป็นเรื่องสำคัญเป็นอย่างมาก
ซึ่งท่านสามารถทำการตรวจได้เอง (ที่บ้าน)

การควบคุมระดับความดันหิตของท่าน  ก็ไม่เป็นเรื่องสำคัญสำหรับ

คนที่เป็นโรคคามดันโลหิตสูง  โดยมียาลดความดันโลหิตหลายตัว

ที่สามารถควบคุมระดับความดันหิตได้ดี 

มียาลดความดันโลหิตสองตัว  ที่ถูกนำมาใช้รักษาความดันโหลิต

ในคนไข้ที่เป็นโรคเบาหวาน  เพราะยาทั้งสองตัวนอกจากจะลดความ

ดันได้ดีแล้ว  ยังช่วยป้องกันไม่ให้ไตถูกทำลายด้วย

ยาทั้งสองได้แก่ angiotensin converting enzyme (ACEi) และ

Angiotensin receptor blocker (ARBs)

บังเอิญ...เกิดเป็นโรคไตวายขึ้น 

แล้วต่อไปจะทำอย่างไร ?

 

ถ้าไตหนึ่งข้าง หรือทั้งสองถูกทำลายลงอย่างสิ้นเชิง

และไม่สามารถทำให้ฟื้นกลับได้เหมือนเดิม  เราเรียกว่า

kidney failure หรือ end-stage renal disease (ESRD)

ภายใตภาวะเช่นนี้ ไตไม่สามารถกรองเอาของเสียออกจากร่างกาย

ได้อีกต่อไป  เป็นเหตุให้กิดมีอาการอ่อนเพลีย (ftigue),

อ่อนแรง (weakness), คลื่นไส้ (nausea), อาเจียน (vomiting)

และคัน (itching)

 

ในการรักษาคนไข้ที่ไตวาย (kidney failure)…

ประกอบด้วยการฟอกเลือด (dialysia) และการผ่าตัดปลูกไต

(transplantation)  การฟอกเลือด (dialysis) มีสองชนิดดังนี้
:

§  Hemodialysis
   เป็นการองเอาของเสียออกจากเลือดของคนไข้ โดยอาศัยเครื่องมือ
   ที่อยูนอกกาย  ซึ่งมักจะกระทำอาทิตยืละสามครั้ง

§  Peritoneal dialysis
   เป็นการใช้เซลล์หรือเยื่อที่บุด้านในของช่องท้อง  ทำการกำจัดเอา
   จากร่างกาย  ซึ่งสามารถกระทำได้เองที่บ้านของคนไข้ 
    กระทำในขณะนอนหลับ

การปลูกถ่ายไต (Kidney transplantation)

คือการผ่าตัดเอาไตทีดีให้แก่คนไข้แทน  หลังการผ่าตัดจะพบว่า

ไตที่เปลี่ยนให้แก่คนไข้จะทำงานแทนไตที่เสียไป

โดยไม่จำเป็นต้องทำการฟอกเลือดอีกต่อไป

 

http://www.nlm.nih.gov/