What is adrenal insufficiency?
Adrenal insufficiency
ถือเป็นโรค ที่ต่อมเหนือไต (adrenal gland)
ไม่สามารถสร้างฮอร์โมนได้ตามปกติ ทำให้ร่างกายขาดฮอร์โมนที่สำคัญสองตัวไป
เช่น cortisol และ aldosterone
ต่อม adrenal glands เป็นต่อมเล็ก ๆ อยู่เหนือไตทั้งสองข้าง
ประกอบด้วยสองส่วน adrenal medulla และ adrenal cortex
แต่ละส่วน จะสร้างฮอร์โมนหลายตัวขึ้นมาเพื่อควบคุมระบบต่าง ๆ ของร่างกาย
ฮอร์โมนต่าง ๆ ที่มีในร่างกายของคนเรา จะถูกควบคุมโดยปฏิกิริยาสัมพันธุ์
ระหว่าง “hypothalamus”, pituitary gland และ adrenal glands
หากมีอะไรผิดปกติเกิดในสายโยงใยของการปฏิงานดังกล่าวขึ้น
ย่อมก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ภายในร่างกายได้ เช่น
ในโรค Primary adrenal insufficiency มีอีกชื่อ
เรียกว่า Addison’s disease
พบว่า ระดับ cortisol และ aldosterone น้อยลง
เป็นผลเนื่องมาจากต่อมเหนือไต ทำงานน้อยลง หรือต่อมถูกทำลายไป
ส่วน secondary adrenal insufficiency เป็นผลเนื่องมา
จากต่อมใต้สมอง (pituitary gland) ไม่ทำงานตามปกติ
มีผลกระทบต่อการสร้าง cortisol แต่เพียงอย่างเดียวเท่านั้น
Cortisol เป็น glucocorticoid hormone ซึ่งถูกสร้างโดย
Adrenal cortex โดยมีบทบาทในการเผาผลาญสารอาหารหลายชนิด
เชน คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และ ไขมัน มีผลกระทบต่อระดับน้ำตาลในกระแสเลือด
มีฤทธิ์ต่อต้านการอักเสบ (anti-inflammatory agents)
และช่วยร่างกายในการต่อต้านความเครียดทางอารมณ์
ส่วน aldosterone เป็น mineralocorticoid hormone
ซึ่งถูกสร้างโดย adrenal cortex มีหน้าที่ในการจัดการเกลือ (salt)
และ โปแตสเซียมในกระแสเลือด ให้อยู่ในสภาพความสมดุล
ถ้ามีฮอร์โมนทั้งสองตัว มีปริมาณไม่เพียงพอ
จะก่อให้เกิดเกิดอาการอ่อนแรง (weak) ร่างกายขาดน้ำ(dehydrated)
ไม่สามารถรักษาความดันโลหิต ให้เป็นปกติ และ ไม่สามารถเผชิญกับความเครียดได้
สถิติของสหรัฐฯ พบว่า โรคดังกล่าวจะพบ
ในประชาชน 100,000 คน จะพบคนเป็นโรคถึง 1 - 4 คน
และพบในหญิงได้เท่า ๆ กับชาย
โดยโรคจะแสดงอาการออกมา เมื่อต่อมเหนือไตถูกทำลายลงประมาณ 80 – 90 %
จากสถิติในสหรัฐฯ ยังกล่าวว่า ต่อมที่ทำงานได้ไม่เพียงพอ(adrenal insufficiency)
70 % เกิดจากระบบภูมิต้านทานผิดปกติไป
ส่วนที่เหลือ 30 % จะเกิดจากโรคต่าง ๆ เช่น วัณโรค แบกทีเรีย ไวรัส และเชื้อรา บาดเจ็บ
และจากเนื้อร้ายที่กระจายไปยังต่อมเหนือไต
นอกเหนือไปจากนั้น มันยังอาจเกิดจากพันธุกรรมได้
สำหรับ secondary adrenal insufficiency เป็นผล
เนื่องมาจากต่อมใต้สมองผลิต ACTH น้อยไป
ซึีงมีสาเหตุจากต่อมใต้สมอง (pituitary gland) ถูกทำลาย (damage) หรือจากมะเร็ง
หรือสาเหตุอื่น ทำให้ไม่สามารถสร้างฮอร์โมน cortisol ได้ตามปกติ
โรค secondary adrenal insufficiency
ยังมีสาเหตุมาจากการใช้ยา corticosteroid เช่น prednisone
ซึ่งถูกนำไปใช้ในการรักษาโรคต่าง ๆ
เช่น โรครูมาตอยด์ เป็นเวลานาน จากนั้นได้มีการหยุดยาอย่างกะทันหัน
จึงเป็นเหตุให้เกิดโรค adrenal insufficiency ขึ้น
ในการรักษาโรคด้วยการใช้สาร corticosteroid เป็นเวลานาน ๆ นั้น
ได้ก่อให้เกิดการยับยั้ง ไม่ให้ต่อมเหนือไตผลิตสารฮอร์โมน Cortisol ได้ตามธรรมชาติ
เมื่อมีการหยุดยา...จะต้องใช้เวลาเป็นอาทิตย์ ถึงเดือน
จึงจะสามารถทำงานผลิดฮอร์โมน ได้เป็นปกติ
ใน secondary adrenal insufficiency
จะพบว่า ระดับของ aldosterone ยังเป็นปกติเหมือนเดิม
ไม่ถูกกระทบโดยการรักษาด้วยสาร steroid เลย
Continue: Adrenal insufficiency: Symptoms 3
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น