Pancreatitis : Treatment ( 2)

Continue (2)
Treatment

การรักษาคนไข้โรคตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน
จำเป็นต้องรักษาในโรงพยาบาล คนไข้จะได้รับน้ำเกลือทางเส้น ได้ยาปฏิชีวนะ ยาแก้ปวด
เนื่องจากคนไข้ไม่สามารถกินอาหารได้ตามปกติ ถ้าคนไข้อาเจียน
อาจจำเป็นต้องใช้สายยางสอดใส่เข้าไปในกระเพาะ...เอาน้ำ และลมออกมา

ถ้าหากไม่มีภาวะแทรกซ้อน ตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน อาจหายในเวลาไม่กี่วัน
เขาอาจได้รับอาหารทางสายยาง ที่สอดผ่านรูจมูกเข้าสู่กระเพาะอาหาร
ซึ่งอาจกินเวลานานหลายอาทิตย์ จนกว่าการอักเสบจะหาย
สุดท้าย คนไข้จะได้รับคำแนะนำการปรับเปลี่ยนเพฤติกรรม ในการดำเนินชีวิตเสียใหม่
ให้เลิกสบบุหรี่ เลิกดื่มเหล้า หรือาหารที่มีมัน และกินอาหารที่ให้สุขภาพ

Complications:

คนที่เป็นนิ่วในถุงน้ำดี (Gallstones) สามารถก่อให้เกิดตับอ่อนอักเสบอย่างเฉียบพลันได้
จึงจำเป็นต้องกำจัดจัดเอาก้อนนิ่วที่อยู่ในถุงน้ำดีออกไป
ถ้าตับอ่อนอักเสบ ที่มีความรุนแรงไม่มาก (mild form)
การผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออก เราเรียกว่า cholecystectomy เป็นวิธีการที่แพทย์เขาปฏิบัติกัน
ถ้าหากตับอ่อนอักเสบรุนแรง (severe form) การรักษาอาจกระทำได้ด้วยวิธีการที่เรียกว่า
“endoscope retrograde cholangiopancreatography (ERCP) “
สามารถเอาถุงน้ำดีออกทิ้งได้

ในรายที่เกิดการอักเสบติดเชื้อ แพทย์อาจใช้กรรมวิธี ERCP หรือทางศัลยกรรม
ทำการละบายเอาหนองออก

การผ่าตัดเปิดช่องท้องอาจจำเป็นต้องกระทำ เมื่อเกิดมีเลือดออก
หรือเพื่อจัดการกับโรคที่มีลักษณะคล้ายกับตับอ่อนอักเสบ...

ในรายที่เป็นถุงน้ำเทียม (Pseudocysts) ซึ่งมีน้ำ และเศษเนื้อที่เน่าถูกกักขังในตับอ่อน
ซึ่งสามารถละบายออกทาง ERCP ได้

หากเราไม่ทำการรักษา เอ็นไซม์ที่ถูกกักขังในถุงน้ำดังกล่าว จะเข้าสู่กระแสเลือด
และมีผลกระทบต่อหัวใจ ปวด ไต และอวัยวะอย่างอื่น ๆ ของคนเราได

ตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน สามารถทำให้เกิดไตวาย (kidney failure) ได้
ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยการล้างเลือดเอาของเสียออก (dialysis)
หรือทำการปลูกถ่ายอวัยวะ (kidney transplant)

ในคนไข้บางรายที่เป็นตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน สามารถทำให้เกิดปัญหาด้านการหายใจ
เช่น Hypoxia เป็นภาวะที่ร่างกายไม่ได้รับออกวิเจนได้เพียงพอ

คนไข้บางราย อาจมีอาการเหมือนปวดทำงานล้มเหลว (lung failure)
จำเป็นต้องได้รับออกซิเจน หืออาจจำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ (respirator)
เพื่อช่วยให้คนไข้มีชีวิตรอดอยู่ได้

What is chronic pancreatitis?

มีคำถามว่า ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มันคืออะไร ?
ถามง่าย ๆ อย่างนี้ละ...

ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง หมายถึงการอักเสบของเซลล์ตับอ่อน- ไม่หาย ไม่ดีขึ้น
มันจะเลวลงเมื่อเวลาผ่านไป และลงเอยด้วยตับอ่อนถูกทำลายอย่างถาวร
โรคดังกล่าว จะเหมือนกับตับอ่อนอักเสบอย่างเฉียบพลัน
โดยมันจะเกิดขึ้น เมื่อเอ็นไซม์ที่ทำหน้าที่ย่อยอาหาร เข้าไปทำลายตับอ่อน
และอวัยวะที่อยู่รอบ ๆ เข้า เป็นเหตุให้เกิดอาการปวดท้องขึ้น
มันมักจะเกิดขึ้นในคนที่อยู่ในวัย 30 ถึง 40

สาเหตุส่วนใหญ่ของตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มีสาเหตุมาจากการดื่มเหล้าจัดนั่นเอง
ในรายตับอ่อนเสบเรื้องรัง จะถูกกระตุ้นให้เกิดอักเสบแบบเฉียบพลัน และ
ทำให้เกิดมีการทำลาย pancreatic duct ได้
เมื่อท่อของตับอ่อนถูกทำลายลง จะเป็นตันเหตุให้เซลล์ของตับอ่อนเกิดอักเสบ
พร้อมกับมีแผลเป็นเกิดขึ้น พร้อมกับทำให้ตับอ่อนจะถูกทำลายลงไปอย่างช้า ๆ

มีสาเหตุอย่างอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง เช่น:

• ความผิดปกติทางพันธุกรรม
• โรค cystic fibrosis ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรม ที่เป็นเหตุให้เกิด
• ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง ซึ่งพบได้บ่อย
• Hypercalcemia ระดับแคลเซี่ยมในเลือดในระดับสูง
• Hyperlipidemia or hypertriglyceidemia – ไขมันในเลือดสูง
• ยาบางตัว
• ภาวะทางพันธุกรรมบางอย่าง
• และสาเหตุหลายอย่าง ที่ยังไม่ทราบ

ตับอ่อนเกิดการอักเสบ จากความผิดปกติทางพันธุกรรม
มักจะเกิดขึ้นในคนหนุ่ม ที่มีอายุน้อยกว่า 30
ซึ่งอาจเป็นมานานหลายปี ก่อนที่จะวินิจฉัยได้
คนไข้อาจมีอาการปวดท้อง และอาการท้องล่วงเป็นเวลาหลายวัน เป็น ๆ หาย ๆ
อาจนำไปสู่การเกิดตับอ่อนอักเสบเรื้อรังในที่สุด

การวินิจฉัยว่า คนไข้เป็นตับอ่อนอักเสบจากพันธุกรรม มีทางเป็นไปได้เมื่อคน
ไข้รายนั้นมีประวัติว่า คนในครอบครัวหลายคนเป็นโรคตบอ่อนอักเสบ...

Symptoms

คนไข้ที่เป็นตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง จะมีอาการปวดท้องเป็นอาการหลัก
บางรายอาจไม่มีอาการใด ๆ เลย
คนไข้อาจมีอาการปวดหลัง อาจมีอาการปวดร้าวไปทางด้านหลัง
อาการจะปวดมากขึ้น เมื่อคนไข้กินข้าวเสร็จ หรือเกิดขึ้นภายหลังการดื่ม
พร้อมกับมีอาการต่อเนื่องกันไป
บางราย อาการปวดท้องอาจหายไป แม้ว่าโรคจะเลวลงก็ตาม

อาการของโรค ที่สามารถพบได้ ได้แก่:

• คลื่นไส้
• อาเจียน
• น้ำหนักลด
• ท้องล่วง
• ถ่ายอุจจาระเป็นมัน (oily stool)

คนที่เป็นโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มักจะมีน้ำหนักตัวลดลง
แม้ว่าเขาผู้นั้นจะกินข้าวได้เป็นปกติ ไม่มีอาการเบื่ออาหารแม้แต่น้อย
การที่อาหารไม่ถูกย่อย จะนำไปสู่ภาวะการณ์ขาดอาหาร (malnutrition)
และ มีการถ่ายอุจจาระเป็นไขมัน (oily stool)

Diagnosis:

ในการวินิจโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง อาจทำให้เราเกิดความสับสนกับตับอ่อนอักเสบ
ชนิดเฉียบพลันได้ เพรา มันมีอาการเหมือนกัน
แพทย์จะทำการซักประวัติ ตรวจร่างกาย
ผลจากการตรวจเลือด สามารถช่วยให้แพทย์ได้ทราบว่า ตับอ่อนของท่านยังสามารถผลิต
เอ็นไซม์ออกมาได้ตามปกติหรือไม่
ในคนที่เป็นตับอ่อนอักเสบแบบเรื้อรังบางราย ยังสามารถผลิตเอ็นไซม์ได้ตามปกติได้

ในรายที่โรคได้พัฒนาไปมากแล้ว (advanced case)
คนไข้อาจตกอยู่ในภาวะขาดอาหาร และเกิดเป็นโรคเบาหวานขึ้น

หลังการตรวจเอกซเรย์ของช่องท้อง แพทย์จะให้มีการตรวจอ่าวอื่น ๆ
เพื่อให้วินิจฉัยโรคได้ เช่น การตรวจ abdominal ultrasound. CT scans,
EUS และ MRCP
เพื่อเป็นการยืนยันคำวินิจฉัยว่า คนไข้เป็นโรคดังกล่าวจริง

Treatment

การรักษาคนไข้ที่เป็นโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง อาจจำเป็นตัองรับไว้รักษาในโรงพยาบาล
เพื่อให้น้ำเกลือทางเส้น ให้อาหารทางสายผ่านรู้จมูกลงสู่กระเพาะอาหาร
ซึ่งอาจให้ติดต่อกันนานหลายอาทิตย์ (ในกรณีที่ท่านตกอยู่ภายใต้ภาวการณ์ขาดอาหาร)

เมื่อท่านสามารถกินอาหารได้ตามปกติ ท่านอาจได้รับยาที่เป็นยาช่วยย่อยอาหารจาก
(synthetic pancreatic enzymes)
หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่เป็นสาร caffeine ลง
ให้ดื่มน้ำให้มาก ตลอดรวมถึง การวางตารางการกินอาหารที่มีขนาดไม่มาก
และกินให้บ่อยกว่าปกติ

คนที่เป็นโรคตับอ่อนอักเสบอักเสบเรื้อรัง ควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
และเลิกการดื่มแอลกอฮอลทุกชนิด...

Complications:

คนไข้รายที่เป็นโรคตับอ่อนอักเสบ (pancreatitis)
โfยเฉพาะรายที่ดื่มเหล้าในปริมาณมาก ๆ เป็นอาจิณนั้น มักจะปรากฏอาการปวดท้องอย่างเฉียบพลัน

ในคนไข้ที่เป็น ตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน
การใช้ ERCP สามารถตรวจพบสาเหตุ รวมไปถึงการรักษาภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ
เช่น ปัญหาที่เกิดจากนิ่วในถุงน้ำดี ถุงน้ำเทียม (pseudocyst) และ ทางเดินของน้ำดีถูกอุดตัน

ตับอ่อนอักเสบแบบเรื้อรัง อาจนำไปสู่การมีการเกาะของหินปูน (calcification) ที่ตับอ่อน
เป็นเหตุให้ตับอ่อนเกิดแข็งตัวจากหินปูน
ซึ่งจำเป็นต้องพึ่งพามีดผ่าตัดของศัลยแพทย์ จัดการผ่าตัดเอาตับอ่อนที่เป็นรอยโรคออกทิ้งไป

ในกรณีที่มีอาการปวดท้องชนิดเรื้อรัง การรักษาทางศัลยกรรมอาจจำเป็นต้องกระทำ
เพื่อจัดการกับเส้นประสาท ที่นำความรู้สึกเกี่ยวกับความเจ็บปวด
ด้วยวิธีการ “block” เส้นประสาทเส้นดังกล่าวเสีย...
จะทำให้อาการปวดท้องหายได้

เมื่อตับอ่อนเกิดการอักเสบแบบเรื้อรัง และเซลล์ที่ทำหน้าที่ผลิต “อินซุลิน” ( beta cell)ถูกทำลายไป
อาจทำให้คนไข้เกิดเป็นโรคเบาหวานขึ้น
โดยเฉพาะคนที่ประวัติครอบครัวว่า เป็นโรคเบาหวานมาก่อน มักจะมีแนวโน้มที่จะเกิดโรคดังกล่าวขึ้น

ถ้าหากเกิดเป็นโรคเบาหวานขึ้น...
ก็เป็นเรื่องที่แพทย์จะต้องให้การรักษาเบาหวานกันต่อไป

How common is pancreatitis in children?

เราจะไม่ค่อยพบตับอ่อนอักเสบแบบเรื้อรังในเด็กเท่าใดนัก
สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจาก บาดเจ็บ (trauma) หรือทางพันธุกรรม
ซึ่งเป็น cystic fibrosis- (เป็นโรคชนิดหนึ่งของปอด ที่มีความรุนแรง
ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้นั้น) สามารถทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบได้
อย่างไรก็ตาม สาเหตุของตับอ่อนอักเสบที่เกิดในเด็ก ยังไม่ทราบได้.

Points to Remember

• ตับอ่อนอักเสบ เป็นการอักเสบของตับอ่อน (pancreas)
เป็นเหตให้น้ำย่อยอาหาร ทำลายตัวตับอ่อนเอง
• ตับอ่อนอักเสบ มีสองรูปแบบ อักเสบแบบเฉียบพลัน และแบบเรื้อรัง
ต้นเหตุที่ทำให้เกิดตับอ่อนอักเสบ คือ นิ้วในถุงน้ำดี (gallstone) และ การดื่มเหล้า
• ในบางครั้ง เราไม่สามารถบอกได้ว่า ตับอ่อนเกิดอักเสบได้อย่างไร ?
• อาการของคนเกิดตับอ่อนอักเสบ ได้แก่ อาการปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ไข้
และมีชีพจรเต้นเร็ว
• การรักษาตับอักเสบ ประกอบด้วย อาจได้รับน้ำเกลือเข้าเส้น ยาปฏิชีวนะ
ยาแก้ปวด ผ่าตัดในรายที่มีภาวะแทรกซ้อนเกิด
• ในรายอักเสบแบบเฉียบพลัน อาจเปลี่ยนเป็นแบบเรื่อรัง ซึ่งเนื้อตับอ่อนถูกทำลาย
อย่างถาวร มีพังผืด หรือแผลเป็นเกิดแทนที่เซลล์ปกติของตับอ่อน
• อาการของตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง จะมีอาการคล้าย ๆ ชนิดเฉียบพลัน
เช่น ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน และส่วนที่แตกต่าง คือ น้ำหนักลด ท้องล่วง
และอุจจาระเป็นมัน
• การรักษาตับอักเสบชนิดเรื้อรัง ได้แก่ อาจให้น้ำเกลือ ยากลดอาการปวด
อาหารที่มีไขมันต่ำ อาหารเสริม ให้เอ็นไซม์เสริม และผ่าตัดเอาส่วนที่
เป็นโรคของตับอ่อนออกไป


http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/pancreatitis/index.aspx