Definition
Hives อีกชื่อหนึ่งเรียก urticaria
เราคนไทยเราเรียกว่า “ลมพิษ” เป็นปฏิกิริยาภูมิแพ้ของผิวหนัง
ซึ่งมีลักษณะของผิวหนังนูน แดง และคัน
มีขนาดเป็นจุด ถึง ผื่นขนาดใหญ่มีเส้นผ่ากลางหลายนิ้ว
Angioedema เป็นลมพิษ ซึ่งมีอาการบวมลงไปยังชั้นลึกของใต้ผิวหนัง
ส่วนใหญ่อาการบวมจะเกิดขึ้นที่บริเวณรอบลูกตา และ ริมฝีปาก
ส่วนใหญ่ ลมพิษ (hives & angioedema) จะไม่มีอย่างอื่น
และไม่เหลือร่องรอย...แม้ว่าจะไม่ได้รับการรักษาเลย
การรักษาส่วนใหญ่ คือ antihistamine เท่านั้น
แต่ ในรายที่มีอาการบวม เกิดขึ้นที่บริเวณลิ้นและคอ (throat)
อาจทำให้เกิดการอุดตันของทางเดินลมหายใจ
และเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
Symptoms
อาการของลมพิษ ประกอบด้วย:
อาการลมพิษ ปรากฏมีผิวหนัง เป็นผื่นสีแดง นูนขึ้นมา
มีลักษณะเป็นแถบ หรือเป็นปื้นบนผิวหนัง ขอบไม่เรียบ มีขนาดแตกต่างกัน
ลมพิษ ที่เป็นรอยนูนเป็นปื้น เป็นแถบเมื่อจางหายไป
ก็มีผื่นใหม่เกิดขึ้น มีลักษณะเหมือนกับมันเดินได้
มีอาการคัน ซึ่งบางรายอาจมีความรุนแรงเกิดขึ้นได้
บางราย อาจมีอาการปวดแสบร้อน หรือเสียวส้านในบริเวณที่เกิดลมพิษได้
ลมพิษอาจเป็นชนิดเฉียบพลัน หรือ ป็นชนิดเรื้อรัง
ลมพิษ ชนิดเฉียบพลัน อาจเป็นนานตั้งแต่หนึ่งวัน ถึงหลายอาทิตย์
ส่วนชนิดเรื้อรัง มีลมพิษ เป็นนานมากกว่า หกอาทิตย์ขึ้นไป
บางรายอาจ เป็นนานเป็นเดือน หรือ เป็นปีได้
Angioedema
Angioedema เป็นปฏิกิริยา ซึ่งเนื้อเยื่อที่อยู่ใต้ผิวหนัง เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้ขึ้นมา
โดยมีลักษณะบวม ปรากฏรอบตา แก้ม ริมฝีปาก
และมีมีอาการปวดเกิดขึ้นที่บริเวณ มือ เท้า อวัยวะเพศร่วมด้วย
หรือบวมภายในคอ (throat) และภายในลำไส้
Hives (ลมพิษ) อาจเกิดขึ้นพร้อม ๆ กับ angioedema
หรือเกิดแยกกัน
ลักษณะอาการของ angioedema ได้แก่:
รอยผื่นที่ปรากฏบนผิวหนัง มีขนาดใหญ่ ผิวหนังที่บวมจะหนา และแข็ง
ผิวหนังบวม
บริเวณบนผิวหนัง จะมีอาการเจ็บปวด
ในรายที่รุนแรง อาจทำให้เกิดอาการหายใจลำบาก หรือกลืนลำบาก
Heredity angioedema เป็นภาวะที่มีความรุนแรง ซึ่งสามารถถ่ายอดทางพันธุกรรม
แต่พบได้น้อย ซึ่งมักจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
โดยมีอาการบวม ทีบริเวณใบหน้า ต้นแขน ขา มือ เท้า อวัยวะเพศ
กระเพาะลำไส้ และทางเดินของลำหายใจ
อาการ และอาการแสดงของ Hereditary angioedema ได้แก่:
อาการบวมที่บริเวณใบหน้า ต้นแขน ขา มือ เท้า อวัยวะเพศ
ทางเดินของอาหาร และลมหายใจ
อาการปวดท้องแบบกล้ามเนื้อปั้น (cramp) สาเหตุจากกระเพาะลำไส้บวม
หายใจลำบาก จากทางเดินลมหายใจบวม ละเกิดการอุดตัน
คนไข้ที่เป็น Hereditary angioedema มักจะไม่มีอาการของลมพิษ
Causes
Hives และ Angioedema เป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นบนผิวหนัง
โดยเป็นผลจาก มีการกระตุ้นเซลล์บางชนิด (mast cells)
ให้หลั่งสาร histamine และสารเคมีบางอย่างออกสู่กระแสเลือด
บางครั้ง เราไม่สามารถบอกได้ว่า อะไรคือสาเหตุที่ทำให้เกิดลมพิษ (hive)
และ angioedema โดยเฉพาะในรายที่เกิดมาเป็นเวลานาน (เรื้อรัง)
หรือในรายที่เกิดซ้ำขึ้นอีก (recur)
ปฏิกิริยาภูมิแพ้ (allergic reactions) เป็นภาวะหนึ่งที่เกิดได้บ่อย
ซึ่งกระตุ้นให้เกิดลมพิษ และ angioedema ได้อย่างเฉียบพลัน
สารที่ก่อ ให้เกิดภูมแพ้ ได้แก่:
Foods. มีอาหารหลายชนิด สามารถกระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยาในคน
ที่มีความไวต่อ หอย (shellfish) ปลา (fish) ถั่ว (peanuts)
ไข่ (eggs) และ นม (milk)
Medications. ยาเกือบทุกตัว สามารถทำให้เกิดลมพิษ และทำให้เกิด
Angioedema ได้ทั้งนั้น
ยาที่มักจะทำให้เกิดลมพิษ...ได้แก่ penicillin, aspirin, ibuprofen,
Naproxen และยาที่นมาใช้ลดความดันโลหิตสูง
Other allergens. สารกระตุ้นให้เกิดโรคภูมิแพ้ชนิดอื่น ๆ
ได้แก่เกสรดอกไม้ (pollen) ขนสัตว์ ยางของต้นไม้ (latex) และถูกแมลงกัดต่อย
Additional triggers include:
ตัวกระตุ้นอย่างอื่น ที่สามารถก่อให้เกิดปฏิกิริยาภูมแพ้ได เช่น
Environmental factors. สภาพแวดล้อม อาจเป็นปัจจัยกระตุ้นให้มีการ
หลั่งสาร histamine ออกมาได้ เช่น ความร้อน (heat) ความเย็น (cold)
แสงแดด (sunlight) น้ำ (water) แรงกดบนผิวหนัง
อารมณ์เครียด (emotional stress) และการออกกำลังกาย
Dermatographia (dermographia) เป็นภาวะที่เกิดขึ้น เมื่อมีการขีดข่วน
บนผิวหนัง แล้วก่อให้เกิดผิวหนังเป็นรอยแดงนูน ตามแนวที่มีการขีดข่วน
ลมพิษ (hives) และ angioedema บางครั้งเป็นการสนองตอบต่อการให้
เลือด หรือเกิดในโรคภูมิคุ้มกัน เช่น Lupus, มะเร็งบางชนิด
เช่น lymphoma, โรคต่อมไทรอยด์
หรือการอักเสบติดเชื้อแบกทีเรีย หรือจากไวรัส (hepatitis)
Cytomegalovirus หรือ Epstein-Barr virus
Hereditary angioedema เป็นอีกโรคหนึ่ง ซึ่งเป็นผลทางพันธุกรรมบางอย่าง
ที่มีส่วนสัมพันธ์กับ Blood proteins (C1 inhibitors)
ซึ่งมีบทบาทในการควบคุมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
Risk factors
โรคลมพิษ (hives) และ Angioedema เป็นเรื่องที่พบได้บ่อย
และท่านมีโอกาสเพิ่มอัตราเสี่ยงให้เกิดภาวะดังกล่าว ถ้า:
ถ้าท่านมีประวัติว่า เป็นลมพิษ (hive) หรือ angioedema มาก่อน
มีประวัติว่าเป็นภูมิแพ้ (allergic reactions) มาก่อน
มีโรคที่สัมพันธ์กับโรคภุมิแพ้ และ angioedema
เช่น Lupus, lymphoma และ โรคไทรอยด์
มีประวัติครอบครัวว่า เป็นลมพิษ (hives) angioedema
หรือ เป็นโรคทางกรรมพันธ์ hereditary angioedema
Complications
เมื่อเกิดเป็นลมพิษ และ angioedema มักจะก่อให้เกิด:
Itching
Discomfort
ในรายที่เป็นมาก ๆ เช่น เมื่อเกิดมีอาการบวมขึ้นภายในปาก หรือภายในลำคอ
สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น:
Difficulty breathing (หายใจลำบากX)
Loss of consciousness (หมดความรู้สึก)
Anaphylactic shock รายที่มีปฏิกิริยาภูมิแพ้อย่างรุนแรง ทำให้เกิด
มีอาการทางหัวใจ และปอด
ทำให้หลอดลมตีบตัน ก่อให้เกิดหายใจลำบาก
ทำให้ความดันโลหิตลดลง ทำให้เกิดอาการวิงเวียน หมดความรู้สึกตัว
หรืออาจตายได้
ในกรณีดังกล่าว จะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว จำเป็นต้องได้รับการ
ดูแลรักษาอย่างรีบด่วน
Cont. 2 HIVES&ANGIOEDEMA: Tests and Diagnosis
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น