Arthritis Overview : มาทำความรู้จักกับโรคไขข้อกันเถอะ

9/26/12

มีท่านใดบ้าง  ที่ไม่เคยปวดตามข้อเลย ?

คนเราทุกคน  เมื่อตื่นเช้าขึ้นมาจะมีความรู้สึกว่า 
เรารู้สึกมีความลำบากในการเคลื่อนไหวข้อต่าง ๆ   อาจเป็นข้อมือ  หรือ  ขา
และพวกเราส่วนมากต่างทราบกันดีว่า  ความเจ็บปวดที่เกิดนั้น  เป็นผลมาจากการทำ
งานหนัก  เช่น  ทำสวน,  นั่งเล่นคอมฯ นานเกิน  หรือ  นอนในท่าที่ผิดปกติ
แม้กระทั้ง  การไอจามอย่างแรงก็สามารถทำให้เกิดปวดเจ็บของกล้ามเนื้อได้
แต่  การเกิดข้ออักเสบ  จะมีความเจ็บปวดมากกว่าอาการดังกล่าว

โรคที่เราเรียกว่า ข้ออักเสบ (arthritis)...
เราหมายถึงข้อของคนเราเกิดการอักเสบ (inflammation) , เจ็บปวด (pain) 
และ  มีการเคลื่อนไหวข้อด้วยความลำบาก (stiffness)  
ซึ่ง  มักจะเกิดขึ้นที่ข้อทั้งหลาย  และ เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน (connective tissues)
ที่เกิดการอักเสบขึ้น

เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน   จะทำหน้าที่ช่วยยึด  ช่วยสนับสนุน  หรือประคองข้อต่าง ๆ 
ให้อยู่ในตำแหน่งที่มันควรอยู่    ซึ่งเนื้อเยื่อเกี่ยวพันเหล่านี้ 
จะอยู่ในรูปของกล้ามเนื้อ, กระดูกอ่อน,  พังผืด  และ เอ็นต่าง ๆ

มีคนเป็นจำนวนไม่น้อย  ที่เป็นโรคไขข้ออักเสบ  จะมีผลกระทบต่อส่วนอื่น ๆ 
เมื่อเกิดข้ออักเสบขึ้นมา  มันอาจเป็นโรคเรื้อรัง  มีอาการอยู่ตลอดเวลา 
หรือ  บางรายมีอาการปวดข้อ  เป็น ๆ หาย ๆ
ตัวอย่าง เช่น โรคเก้า

ข้ออักเสบที่เรากล่าวถึงนั้น  เป็นการอักเสบจริง
ซึ่งหมายความว่า  ข้อเกิดการอักเสบ  ทำให้ข้อมีอุณหภูมิเพิ่มขึ้น (warmth),
บวม (swelling),  แดง    แต่สำหรับข้อเสื่อม (degenerative) ทั้งหลาย 
จะพบว่า  กระดูกอ่อน (cartilage) ปกคุมข้อกระดูกที่มาจรดกัน  จะบางลง  ถูกกัดกร่อน
และ  มีการอักเสบเกิดร่วมด้วย  แต่เป็นส่วนน้อยมาก

การทำงานของข้อ (How the joint works)

ที่ปลายสุดของกระดูกมาจรดกัน  แต่ละปลายจะถูกปกคลุมด้วยกระดูกอ่อน (cartilage)
ในบริเวณรอบข้อใหญ่ ๆ เช่น  ข้อสะโพก, ข้อเข่า และ ข้อไหล่ 
จะมีเยื่อเนื้อคล้ายถุง  เรียกว่า  Bursa  ซึ่งจะบุด้วยเซลล์มีลักษณะคล้ายเซลล์ที่บุในข้อ 
ทำหน้าที่ลดแรงเสียดทาน (friction) ระหว่างกล้ามเนื้อ, เอ็น  และ กระดูก
เซลล์ที่บุภายในข้อ  จะทำหน้าที่สร้างน้ำไขข้อขึ้นมา  เพื่อทำการหล่อลื่นข้อ 
และ ให้อาหารแก่กระดูกอ่อน

เยื่อพังผืด  มีลักษณะเป็นแผ่น (ligament) 
ซึ่งนอกจากจำทำหน้าที่ยึดกระดูกให้อยู่ด้วย(ติด) กันแล้ว  
ยัง ช่วยให้กระดูกข้ออยู่ในแนวที่เหมาะสมอีกด้วย

ส่วนเอ็น (tendons)  จะทำหน้าทียึดกล้ามเนื้อ และกระดูก 
การที่ข้อจะเกิดการเคลื่อนไหวได้  ก็ต่อเมื่อกล้ามเนื้อที่อยู่ทางด้านหนึ่งของข้อ
เกิดหดตัว (contract)  และการการหดตัวแตละครั้ง  จะดึงเอ็นที่ไปยึดติดกับกระดูก
ที่อยู่อีกด้านหนึ่งของข้อ  ให้มีการเคลื่อนไหวเกิดขึ้น

ผลของข้ออักเสบ ที่มีต่อข้อ

คำว่า  arthritis เมื่อถอดความเป็นภาษาไทย  ก็ได้ความว่า  ข้ออักเสบ
การอักเสบที่เกิดขึ้น  เป็นปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ  ทีสนองตอบต่อการบาดเจ็บ  
หรือ การอักเสบติดเชื้อ (infection)     เป็นกระบวนการที่สลับซับซ้อน 
ซึ่งก่อให้เกิด  อาการบวม , เจ็บปวด, ร้อน  และ แดง ตรงบริเวณที่มีการอักเสบ

การอักเสบไม่จำเป็นต้องมีการสนองต่อบาดเจ็บที่ร่างกายได้รับเสมอไปไม่
แต่การอักเสบที่เกิดขึ้น  อาจเป็นตัวทำให้บาดเจ็บเลวลงได้เช่นกัน


ปัญหาที่สำคัญที่เกิดขึ้น  เมื่อมีการอักเสบ  คือ
การอักเสบที่เกิดยังคงมีอย่างต่อเนื่อง  ไม่หาย,  มีความรุนแรง  หรือ  เกิดซ้ำขึ้นมา
หรือ  มีการแพร่กระจายไปที่ส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

ข้อ และบริเวณรอบ ๆ ข้อ  สามารถเกิดอักเสบโดยสาเหตุหลายอย่าง 
เป็นตันว่า:  ได้รับบาดเจ็บ,  โรค, เกิดการอักเสบติดเชื้อ,   หรือเกิดจากเสื่อมสลาย
จากการใช้งาน  ซึ่งเกิดขึ้นตามธรรมชาติตามเวลาที่ผ่านไป

มีการอักเสบหลายอย่าง  ถูกเข้าใจว่า 
เป็นผลมาจากการอักเสบที่เราไม่สามารถควบคุมได้  เช่น 
โรคของระบบภูมิต้านทาน

ซึ่งแทนที่ระบบดังล่าว   จะปกป้องตนเองจากสิ่งแปลกปลอมที่ล่วงล้ำเข้าสู่ร่างกาย 
เช่น เชื้อโรคทั้งหลาย  บางครั้ง  จะเป็นเพราะอะไรไม่ทราบได้ 
มันหันกลับมาทำลายตัวเอง...นั่นแหละ   ที่เราเรียกว่า  โรคทางระบบภูมคุ้มกันเขาละ...

บางครั้ง  ข่อเกิดการอักเสบ  มีอาการบวม  และกดเจ็บ 
โดยที่เราไม่พบสาเหตุใด ๆ

เมื่อข้อเกิดการอักเสบ (arthritic)...
ข้อจะบวม (swelling) ขึ้นมา  และเป็นเหตุให้เกิดการเคลื่อนไหวลำบาก (stiffness),
ไม่สามารถเคลื่อนไหว (rigidity)  และ เกิดมีการทำลาย (damage)  ของเนื้อเยื่อ

อาการปวด (pain) ซึ่งเป็นคลื่นสัญญาณบอกให้เราทราบว่า 
มีอะไรบางอย่างผิดปกติ   โดยมันจะปรากฏขึ้นในขณะที่มีการเคลื่อนไหวของข้อ
ทำให้การเคลื่อนไหวลดลง   เมื่อการเคลื่อนไหวลดลง  นานเข้า กล้ามเนื้อที่อยู่รอบ ๆ
จะอ่อนแรง (weaken) ลง  เป็นเหตุให้ข้อถูกทำลายเพิ่มขึ้น  และ
เมื่อเวลาผ่านไปนานตอไปอีก   กระดูกอ่อนจะบางลง  และเกิดการแตกสลาย 
ทำให้กระดูกของข้อถูกกัดเซาะ  และ  ลงท้ายทำให้ข้อเกิดผิดรูปไป

จากกระบวนการดังกล่าว  ไม่ว่าสาเหตุทำให้เกิดข้ออักเสบจะเป็นอะไร
มันอาจทำให้เกิดข้ออักเสบที่มีรูปแบบที่แย่ที่สุดได้

จะว่าไปแล้ว  ข้ออักเสบมีมากกว่า 100 ชนิดด้วยกัน
แต่ละชนิด  จะมีอาการที่เป็นเอกลักษณ์ของมัน 
และการเปลี่ยนแปลงของแต่ละโรค  จะพัฒนาได้ในรูปแบบที่แตกต่างกันไป

ถ้าท่านเกิดข้ออักเสบขึ้นมา  ท่านจะรู้สึกเจ็บปวดที่บริเวณข้อที่เป็นโรค
และ  มีการเคลื่อนไหวข้ออยู่ในวงจำกัด  ในกรณีที่เป็นข้ออักเสบเรื้อรัง 
อาจมีเวลาที่โรคข้ออักเสบ  เกิดมีมีอาการขึ้นมาอีก (flare up) 
และ  บางเวลาคนไข้จะไม่มีอาการ (remission) ใด ๆ  สลับกัน

ถ้าข้ออักเสบมีความรุนแรง  อาจกระทบกับชีวิตประจำวันได้ 
เช่นการเดิน,  การแต่งตัว  หรือ  การอาบน้ำ

ในคนไข้ที่เป็นข้ออักเสบที่พบได้บ่อย  เช่น โรค “รูมาตอยด์”  เราจะพบว่า
อาการปวด  และ  การเคลื่อนไหวลำบาก  จะมีความรุนแรงในตอนเช้า หรือ ในบางวัน
บางครั้ง  อาการจะหายไปเป็นเวลานาน  และ นาน ๆ  จะปรากฏขึ้นในตอนหลัง

นั้นคือ ลักษณะทั่วไป  ของโรคข้ออักเสบทั้งหลาย

http://www.intelihealth.com