เมื่อเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes) 1

8/9/12

Gestational Diabetes

หมายถึงปรากฏการณ์ของสตรีที่กำลังตั้งครรภ์ 
มีน้ำตาลในกระแสเลือดสูงกว่าปกติ   เมื่อมันเกิดขึ้น 
มันจะคงสภาพอยู่เช่นนั้นจนกว่า  การตั้งครรภ์จะสิ้นสุดลงจากสถิตของสหรัฐฯ 
มันจะเกิดกับผู้หญิงตั้งครรภ์ประมาณ 14 % ของสตรีตั้งครรภ์

เบาหวานที่เกิดขึ้น  จะมีลักษณะเหมือนกับโรคเบาหวานทั่ว ๆ ไป
Gestational diabetes เป็นผลเนื่องมาจากน้ำตาลในกระแสเลือด 
ไม่สามารถเข้าสู่เซลล์ภายในร่างกาย  เช่น เซลล์ของกล้ามเนื้อต่าง ๆ
ซึ่งจำเป็นต้องใช้น้ำตาลเพื่อเป็นพลังงานของร่างกาย

ใน gestational diabetes ... 
ร่างกายจะไม่ตอบสนองต่อ “อินซูลิน”ได้ดี  นอกเสียจากว่า 
มีอินซูลินถูกผลิตจากตับอ่อนได้ในปริมาณที่มากกว่าปกติ
ส่วนใหญ่  เมื่อเด็กคลอดแล้ว  ภาวะเป็นเบาหวานในระหว่างตั้งครรภ์จะสิ้นสุดลง
แต่สตรีที่เป็นเบาหวานในขณะตั้งครรภ์  จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดเป็นเบาหวาน
ประเภทสอง (DM2) ในตอนหลังได้สูง

มันเกิดขึ้นได้อย่างไร ?
ในระหว่างที่สตรีตั้งครรภ์  จะมีการสร้างฮอร์โมนออกมาเป็นจำนวนมาก
ซึ่งฮอร์โมนเหล่านั้น ทำให้ร่างกายเกิดการต่อต้าน “อินซูลิน” ขึ้น
ฮอร์โมนดังกล่าว  ประกอบด้วย growth hormone และ placental lactogen

  

ฮอร์โมนทั้งสองตัวที่กล่าวถึง...
นอกจากจะมีความสำคัญต่อสุขภาพของผู้เป็นมารดา และทารกในครรภ์แล้ว
มันยังมีผลในการสกัดกั้นการทำงานของ “อินซูลิน”
และตับอ่อนจะตอบสนองต่อสภาวะดังกล่าว ด้วยการสร้าง “อินซูลิน”เพิ่มขึ้น
เพื่อเอาชนะการต่อต้านอินซูลิน (insulin resistance) ดังกล่าว

และเนื่องจาก  ในสตรีที่เป็นโรคเบาหวานขณะตั้งท้อง...
ร่างกายไม่สามารถสร้างอินซูลินได้เพียงพอ  ที่จะเอาชนะภาวะการณ์ต่อต้านอินซูลินได้  
จึงเป็นเหตุให้มีน้ำตาลถูกสะสมในกระแสเลือดสูง

ในขณะที่ทารกมีความเจริญเติบโต  และมีขนาดโตขึ้น...
จะมีปริมาณของฮอร์โมนถูกผลิตออกมาอย่างมากมาย  และเนื่องจาก
ระดับฮอร์โมนจะสูงสุดในระยะสามเดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ 
ซึ่งเป็นระยะเวลาที่โรคเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ได้เกิดขึ้น

เมื่อเด็กคลอด  ระดับของฮอร์โมนในกระแสเลือดของผู้เป็นแม่ 
จะลดลงสู่ระดับปกติ  มีค่าเท่ากับระดับก่อนตั้งครรภ์ 
และจำนวนของ”อินซูลิน” ที่สร้างจากตับอ่อน  จะมีระดับเพียงพอต่อการ
ทำให้น้ำตาลในกระแสเลือดกลับสู่สภาพปกติตามเดิม

อาการ (Symptoms)

สตรีตั้งครรภ์บางคน  แล้วเกิดโรคเบาหวานขึ้น  จะมีอาการขอโรคเบาหวาน
ซึ่งเกิดร่วมกับการมีระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูง  ซึ่งได้แก่:

·         กระหายน้ำบ่อย

·         ปัสสาวะบ่อย

·         น้ำหนักลดทั้ง ๆ ที่มีการเจริญอาหาร

·         อ่อนเพลีย

·         คลื่นไส้ & อาเจียน

·         เกิดเชื้อราอักเสบ

·         ตามัว

อย่างไรก็ตาม  มีสตรีบางคนที่ตั้งครรภ์ 
ไม่มีอาการใด ๆ ปรากฏให้เห็น   และด้วยเหตุผลดังกล่าว 
จึงมีการแนะนำให้ทำการตรวจคัดกรองในสตรีที่ตั้งท้องทุกราย

การวินิจฉัย (Diagnosis) 

ในการวินิจฉัยโรคเบาหวานเกิดในขณะตั้งครรภ์...
จะถูกวินิจฉัยในขณะทำการตรวจร่างกายตามปกติ 
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจร่างกาย  และ การดูแลของคนตั้งท้อง

ในคนตั้งท้องตามปกติ...
ระดับของน้ำตาลในกระแสเลือด  จะลดต่ำกว่าสตรีที่ไม่ได้ตั้งครรภ์ 20 %
ทั้งนี้เพราะ  เด็กทารกที่อยู่ในครรภ์จะดูดซับเอาน้ำตาลจากเลือดของมารดา

คนที่เป็นเบาหวาน...
จะพบว่า  น้ำตาลในกระแสเลือดจะสูงกว่าที่คาดสำหรับคนตั้งครรภ์
และเพื่อตรวจ และวินิจฉัยโรคเบาหวานในขณะตั้งครรภ์ ได้แต่เนิ่น ๆ
แพทย์จะให้สตรีตั้งครรภ์ดื่มน้ำที่มีน้ำตาล ก่อนทำการตรวจเลือด 
ซึ่งเป็นการให้โอกาสแก่รางกายจัดการกับน้ำตาลที่คนไข้ไดรับเข้าไป
หลังจากนั้น  เจาะเลือดตรวจดูระดับน้ำตาลอีกครั้ง 
ถ้าพบว่า  ระดับน้ำตาล  มีค่าสูงกว่า 140 mg /dL  แสดงว่า 
สตรีคนนั้น มี  Impaired glucose tolerance test

ในสตรีตั้งครรภ์  ที่มีน้ำหนักตัวสูง,  มีประวัติครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน 
หรือ มีอาการให้สงสัยว่าเป็นเบาหวาน   ควรได้รับการตรวจ
ดูระดับน้ำตาลในตอนแรกของการฝากครรภ์   ส่วนมาก 
สตรีควรได้รับการตรวจระดับน้ำตาล  24 – 28  อาทิตย์ ก่อนที่จะมีการตั้งครรภ์

มันจะเป็น...นานเท่าใด  ?
(Expected Duration)

เบาหวานที่เกิดขึ้นในขณะตั้งท้อง  มักจะหายไปเมื่อการตั้งท้องได้สิ้นสุดลง
อย่างไรก็ตาม  ความจริงมีว่า  ตับอ่อนของคนเป็นเบาหวานในขณะท้อง
จะไม่สามารถสร้างอินซูลินได้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย

สตรีตั้งครรภ์แล้วเป็นโรคเบาหวาน  จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานได้
ในภายหลัง  และมีประมาณ 20 % ของสตรีตั้งครรภ์เป็นเบาหวาน 
ยังคงมีระดับน้ำตาลสูงต่ออีกประมาณสองสามอาทิตย์หลังคลอดบุตร
ซึ่งสตรีที่มีอาการเช่นนี้  มีโอกาสเป็นเบาหวานประเภทสอง ในภายหลังได้สูงมาก

Continued  2:  Gestational Diabetes : Prevention & Treatment